Notatki koniwojazera ALEJCHEM

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
. ,,A kim jest twoim zdaniem? Saninto bohater. Czy dlatego mówię jest bohaterem, że żłopie wódkę, zagryza ogórkiem irży jak koń? Zacietrzewił się student, zdjął binokle i patrzy na mnie kaprawymi oczyma. Słyszeliście powiada że dzwonią, ale nie wiecie gdzie.Sanin to syn przyrody, czło-wiek wolny.Sanin mówi to, co myśli, i czyni to, co uznaje za stosowne.I dalej gada w tym tonie, co mu ślina na język przyniesie: wolność i miłość, i znów wol-ność, i jeszcze raz miłość.A mówiąc wypina swą ptasią pierś, gestykuluje i unosi arię jakkaznodzieja w synagodze.A ja wciąż stoję, patrzę na niego i myślę sobie: Mój Boże, tenzdechlak mówi o takich rzeczach! Gdyby go tak wziąć za kark i wyrzucić za drzwi, żeby zębypozbierał. Lecz zastanowiłem się: co tam takie chuchro, taki idiota, niech sobie gada! Czylepiej by było, gdyby mówił o bombach? Człowiek nie jest prorokiem.Któż zdołał przewi-dzieć, że istnieje coś gorszego od bomb że przez takie bzdury stracę moje dziecko, skarbnajdroższy, jedynaczkę, oczko w głowie.I że żona moja będzie bliska utraty zmysłów, a jaze wstydu i rozpaczy będę musiał porzucić interesy i przenieść się do innego miasteczka?.Ale nie wyprzedzajmy wypadków! Opowiem wam dokładnie, jak to się stało i z czego wyni-kło.Zaczęło się od rozruchów agrarnych.Obawialiśmy się pogromu i żyliśmy w ciągłymstrachu.Lecz skoro Bóg chce, staje się cud i wszystko kończy się dobrze.Przysłano do naszejguberni pułk żołnierzy i nastał spokój.Jednocześnie miasteczko odżyło, bo cóż lepszego mo-że być dla %7łydów jak pułk z feldfeblami, felczerami, oficerami, kapralami i komendantami? Rozumie się. I któż by tu przewidział, że córka kantora zakocha się w oficerze i zechce przyjąćchrzest, aby wyjść za niego za mąż? Zakotłowało się w miasteczku.Ostatecznie córka kantoranie wychrzciła się i nie wyszła za swego wybrańca.Skoro tylko zakończyły się rozruchyagrarne, pułk wymaszerował, a oficer w wielkim pośpiechu zapomniał się nawet z nią poże-gnać.Ale córka kantora nie zapomniała oficera.Biada jej rodzicom! Czego ci ludzie nieprzeżyli! Miasteczko kipiało.Wszędzie słyszałeś tylko dwa słowa: Córka kantora i córkakantora.Złe języki miały moc roboty, posłano nawet do ich domu akuszerkę.Pytano kanto-ra, po kim nada imię dziecku? Choć, prawdę mówiąc, cała ta historia wyssana była z palca.Wiadomo, co potrafią małomiasteczkowi plotkarze! Ach, tak, tak, tak! %7łal było patrzeć na tych dwoje: na kantora z żoną.Cóż oni biedni zawinili? Niemniejjednak powiedziałem córce, że co było, to było, ale z dniem dzisiejszym trzeba zerwać sto-sunki z córką kantora.A u mnie jak powiedziane, to powiedziane! Wprawdzie to jedynaczka,lecz ojca musi słuchać.No i bądz tu prorokiem i wiedz z góry, że moja córka będzie się pokryjomu widywała z przyjaciółką.Nagle za moimi plecami śpiący pasażer jął kaszleć i chrząkać.Opowiadający umilkł nachwilę, po czym ciągnął dalej, już nieco ciszej: Było to akurat w sobotę wieczór.Pamiętam jak dziś.Nasz kantor odmawiał modlitwępokutną.Zpiewał tak przejmującym głosem, że kamienie mogłyby się wzruszyć.Nikt go taknie rozumiał jak ja.Ach, te dzisiejsze dzieci biada nam! Odmówiłem psalmy, pomodliłemsię i poszedłem do domu.Biorę klucze i udaję się na rynek.Otwieram sklep i czekam na su-biekta.Czekam pół godziny, czekam godzinę.Nie ma go.Wyglądam oknem idzie. Berku,dlaczego tak pózno? A on do mnie: Nie wie pan, co się stało? Chajka. (Tak się nazywałacórka kantora.) Co się stało? pytam. Jak to? odpowiada. Nie wie pan? Chajka się otru-ła. I co dalej? Usłyszawszy to pobiegłem natychmiast do domu.Pierwszą moją myślą było: co powiena to Etka? Etka to moja córka.Przychodzę do domu, pytam żonę: Gdzie Etka? Etkajeszcze śpi.Co się stało? Jak to? powiadam. Nie wiesz? Chajka się otruła. %7łona chwy-31ciła się za głowę: Nieszczęście! Biada nam! Co takiego? To nie wiesz powiada żeubiegłej nocy Etka spędziła z nią całe dwie godziny? Etka pytam z Chajką? Co ty mó-wisz? Niemożliwe! ,,Lepiej już nie pytaj! Musiałam jej to wybaczyć.Zaklinała mnie, abym cinie mówiła.Spotykała się z nią codziennie.Nieszczęście spadło na moją głowę.Obym się tymrazem pomyliła! Tak powiedziała moja żona, pobiegła do sypialni córki i runęła na podłogę.Wpadam do pokoju.Podbiegam do łóżka: Etka!. Gdzie tam Etka! Jaka Etka? Nie ma Etki. Nie ma? Umarła.Leży na łóżku martwa.Na stoliku buteleczka, przy niej kartka pisana jej ręką,po żydowsku.Trudno było odczytać. Kochani, najdrożsi rodzice! Przebaczcie mi, że spra-wiłam wam taki ból i wstyd.Dałyśmy sobie słowo, ja i Chajka, że jednego dnia, o jednej go-dzinie umrzemy jednakową śmiercią, gdyż jedna bez drugiej nie może żyć.Wiem, że wyrzą-dzam wam, moi drodzy, wielką krzywdę.Długo walczyłam z tą myślą.Ale trudno przepa-dło! Jedną mam do was prośbę, najdrożsi: pochowajcie mnie obok Chajki, grób przy grobie.Bądzcie zdrowi i zapomnijcie, żeście mieli kiedyś córkę Etkę. Słyszycie? Mamy zapo-mnieć, żeśmy mieli córkę Etkę.Za moimi plecami rozlega się stękanie, chrząkanie, szelest, a potem ochrypły głos kobiecy: Abramku.Abramku. Co tam, Gitlo? Wyspałaś się? Napijesz się herbaty? Niedługo będzie stacja.Gdzie czaj-nik? Gdzie herbata i cukier?32 PR�%7łNIAKCzy wiecie, jakim pociągiem jedzie się najlepiej, najwygodniej i najspokojniej? Co? Nie wiecie? Próżniakiem !Taką nazwę nadali %7łydzi bohopolscy skromnej kolejce łączącej szereg miasteczek: Boho-pol, Hajsyn, Teplik, Niemirów, Haszczewatę i tym podobne grajdołki, których nigdy nie do-tknęły stopy praojca Adama.%7łydzi bohopolscy, którzy sami słyną w świecie ze swych cnót, przypisują Próżniakowiniezliczone zalety.Przede wszystkim powiadają nigdy się na tej linii nie spóznicie i zawsze zdążycie napociąg.A ileż to warte, że nie trzeba walczyć o miejsce? Często zdarza się, że w całym po-ciągu znajduje się tylko jeden pasażer, który może sobie spokojnie spać w najwygodniejszejpozycji niczym sułtan.Nie ma w tym żadnej przesady.Oto już trzy tygodnie, jak jeżdżę,,Próżniakiem , a wydaje mi się, że wciąż stoję na jednym miejscu.Istne czary! Nie sądzciejednak, że się na to uskarżam.Wprost przeciwnie.Jestem z tego bardzo zadowolony, gdyżwidziałem po drodze tyle pięknych rzeczy i nasłuchałem się tylu historii i opowieści, że samnie wiem, jak zdołam to wszystko zmieścić w moich zapiskach [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Podstrony