|
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.3-4 drugiej paginacji).Słowa Chrystusową nie ma w oryginale.Wprowadzenie go do tekstu nadaje mu anachro-niczną interpretację, która do Starego Testamentu wprowadza Nowy Testament.217Przed rozpoczęciem lektury psalmów tłumacz proponował czytelnikowi zapoznanie się zewstępami, które prezentowały technikę przekładu (list dedykacyjny) oraz wprowadzały w lekturętej niełatwej księgi biblijnej (przedmowa do czytelnika).W przedmowie Do Chrześciańskiego Czy-telnika218 Wujek uczy sposobu korzystania z Psałterza.Według tłumacza psalmymają w sobie nie tylko wszytkie tajemnice o Panu Chrystusie i o Kościele Jego, które wszytkim czasom i świę-tam chrześcijańskim nadobnie są przystosowane, ale nadto zamykają w sobie summę, abo krótkie zebraniewszytkiego Pisma Zwiętego (s.17 pierwszej paginacji).Ponadto według Wujka Psałterz zawiera naukę moralną, jest prawdziwą szkołą modlitwy, awiernemu czytelnikowi daje wspaniałe wzory życia duchowego, zawiera również zupełną teologię,czyli uczy prawd wiary chrześcijańskiej.219215Szerzej na temat sporów wokół Wujkowej metody przekładu zob.w punktach poświęconych NTW i BW.216Koss.I, s.341-343.217Inne przykłady zmiany sensu przez dodanie słów, zob.J.Frankowski, Psałterz Dawidów., w: Psałterz Dawidów w prze-kładzie ks.Jakuba Wujka., dz.cyt., s.13-17.218PsW 1594, s.17-26 (wg pierwszej paginacji).219Zob.tekst przedmowy w: J.Frankowski, Psałterz Dawidów., w: Psałterz Dawidów w przekładzie ks.Jakuba Wujka.,dz.cyt., s.23-25. 172 Nakreślony w przedmowie plan interpretacyjny realizuje Wujek przy pomocy argumentów,not marginalnych i adnotacji.Odsłania w nich czytelnikowi sens duchowy, posługuje się typologią,a nawet alegorią.Typologia i alegoria są najczęściej chrystologiczne i eklezjologiczne.Nie brak turównież treści dydaktycznych, a nawet traktowania niektórych psalmów jako proroctw zapowiada-jących konflikty z Turkami (np.Ps 73; 82; 119).Aatwo zauważyć, że mamy tu do czynienia ze zna-nym już średniowiecznym sposobem czytania Psałterza.220Psałterz Wujka zawiera również elementy interpretacyjne, charakterystyczne dla renesanso-wej biblistyki, oparte na badaniach naukowych.Znajduje się tam krytyka tekstu, egzegeza filolo-giczna i historyczna wyjaśniająca trudne słowa, hebraizmy, obce czytelnikowi zwyczaje żydow-skie.221Wujek nie byłby zaangażowanym w kontrreformacyjną działalność jezuitą, gdyby w swoimkomentarzu nie umieścił wątków dogmatyczno-polemicznych.Autor w ten sposób przedstawiapozytywnie bądz apologetycznie najważniejsze prawdy wiary kwestionowane przez reformację.Swoje wywody starannie ilustruje, odwołując się do innych miejsc w Biblii i dzieł Ojców Kościoła.Oto kilka przykładów.Komentując Ps 113, 8 wyjaśniał, czym jest naprawdę bałwochwalstwo, o które protestanciposądzali katolików:Pokazuje, w czym właśnie zależy grzech bałwochwalstwa, to jest nie w czynieniu bałwanów abo obrazów, ani wpatrzeniu na nie, ale w wierzeniu w nie, w ofiar im czynieniu i we wzywaniu ich.[.] Bo i sam Bóg kazał uczy-nić węża miedzianego i cherubiny, ale nie na to, aby je za bogi chwalono.[.] To przeciw nowowiernikom dzi-siejszym, którzy między bałwany a obrazy świętymi różności nie wiedzą, abo wiedzieć nie chcą (s.208222).W adnotacji do Ps 39, 7 broni katolickiego dogmatu o Eucharystii:Nie chciałeś ofiary.) Aleś mi uszy, to jest ciało człowiecze [.], przygotował (rozumiej: w żywocie Panny błogo-sławionej).Słowa to są Pana Chrystusowe, któremi przepowiada, że miały ustać ofiary Zakonu Starego, a na ichmiejsce miała nastąpić ofiara Ciała Jego naświętszego.Bo jako Augustyn św.to miejsce wykłada: Miasto onychwszytkich ofiar Starego Testamentu Ciało Jego teraz ofiarują i pożywającym rozdawają.Porusza również najdrażliwszą kwestię polemik protestancko-katolickich, problem usprawie-dliwienia:I poczytano mu to ku sprawiedliwości.) Jako o wierze Abrahamowej rzeczono, iż uwierzył Abraham Bogu i po-czytano mu to ku sprawiedliwości, tak tu o uczynku i cnocie Phineesowej, że się pomścił krzywdy Bożej nadwszetecznikami, napisano, że mu to poczytano ku sprawiedliwości, skąd znać, że nie sama wiara, ale i uczynkisą pomocne i pożyteczne do usprawiedliwienia (do Ps 105, 31, s.194).Nie zabrakło w komentarzu również pozytywnego wykładu dogmatów trynitarnych atakowa-nych przez braci polskich:220Zob.tamże, s.9-11; Koss.I, s.344-345.221Zob.Koss.I, s.344-345; J.Frankowski, Psałterz Dawidów., w: Psałterz Dawidów w przekładzie ks.Jakuba Wujka., dz.cyt., s.11.222Wszystkie cytaty zawierające fragm.komentarzy pochodzą ze stron numerowanych wg drugiej paginacji. 173 Słowem Pańskim niebiosa.) Bóg w Trójcy jedyny: Ociec, Słowo i Duch Zwięty jest stworzyciel nieba i ziemi.I tu masz wszystkie trzy Boskie persony wyrażone, to jest Trójcę Zwiętą (do Ps 33, 6, s.61).W wielu miejscach broni prawdziwego Kościoła katolickiego i wyjaśnia korzyści płynące zprzynależności do niego:Ta góra jest ci Kościoł katolicki, oprócz którego wołać możemy, ale wysłuchani być nie możemy (Ps 3,5, s.7).Pożytek mieszkania w Kościele prawdziwym Pana Chrystusowym: osobliwa opieka i obrona Pańska, jakiej niemają ci, którzy nie są w Kościele katolickim.Przetoż się żaden od niego niechaj nie wyłącza do przeklętych sektkacerskich i odszczepieńskich (Ps 26, 5, s.50).Znajdujemy tu również krytyczne aluzje skierowane w stronę innowierców:Naczynie śmierci od Boga zgotowane sąć heretykowie, którzy złym umysłem pismo czytając, muszą je też zlerozumieć (Ps 7, 14, s.16).Auk heretyków jest Pismo Zwięte, bo je oni cieleśnie wykładając, jadowite strzały z niego wypuszczają(Ps 10, 3, s.22).Przetoć i heretycy pod imieniem Pana Chrystusowym przy ścieszce sidła zastawiają, aby ten, kto mnima, że stą-pa po drodze, która jest Chrystus, stąpał też po sidłach ich, którzy szaleństwo w domu Bożym wymyślili(Ps 139, 6, s.248).W interpretacji psalmów pomagają również rejestry.Jest ich tu kilka
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pldoc.pisz.plpdf.pisz.plhanula1950.keep.pl
|