|
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.);7) sektor finansowy i dokonujące się w nim przekształcenia własnościowe,procesy konsolidacyjne instytucji finansowych (zwłaszcza banków), wejście kapi-tału zagranicznego do polskiego sektora finansowego itp.;8) instrumenty finansowe.Na tle procesu powstawania i rozwoju nowych instytucji intrygujące jest zba-danie, w jaki sposób proces ten wpływał na zmiany finansowej struktury gospodar-ki polskiej.Mo\na przyjąć a priori, \e rozwój instytucji finansowych prowadzi dozmian np.w strukturze oszczędności gospodarstw domowych, zmian w aktywach 328Struktura finansowa gospodarki polskiej w okresie transformacjifinansowych banków, przedsiębiorstw, towarzystw ubezpieczeniowych, zmianw strukturze zródeł finansowania deficytów bud\etowych, długu publicznego.Naszym celem jest więc zidentyfikowanie zale\ności między zmianami insty-tucjonalnymi a kształtowaniem się finansowej struktury gospodarki1.Zdefiniowanie pojęcia finansowej struktury gospodarki nie jest trudne, gdy\chodzi tutaj o wielkość (ujęcie kwantytatywne) i jakość (ujęcie kwalitatywne) ak-tywów i pasywów gospodarki jako całości, a tak\e poszczególnych jej elementów(np.sektorów).Strukturę finansową gospodarki mo\na badać metodą strumieniową i metodąmajątkową.Rachunki majątkowe nie są jeszcze, praktycznie rzecz biorąc, sporzą-dzane w Polsce.Metoda majątkowa i metoda strumieniowa są natomiast jednocześ-nie stosowane w prezentacji niektórych elementów finansowej struktury gospodarkipolskiej.Dotyczy to takich wielkości finansowych, jak aktywa i pasywa sektorabankowego prezentowane w zagregowanym bilansie systemu bankowego czy te\w rachunku długu publicznego.Rachunki narodowe, w tym wa\ny dla naszych ana-liz rachunek finansowy, są budowane wyłącznie metodą strumieniową.W istocie,nie ma jeszcze w statystyce polskiej rachunku (systemu rachunków), który cało-ściowo ujmowałby strukturę finansową gospodarki.Przedstawiona w dalszej częścianaliza finansowej struktury gospodarki polskiej została z konieczności ogra-niczona do jej wybranych elementów.14.2Charakterystyka podstawowych wielkościi wskazników ekonomicznychoraz finansowychPrezentację finansowej struktury gospodarki polskiej w latach dziewięćdzie-siątych rozpoczniemy od przedstawienia wybranych wielkości i wskazników eko-nomicznych oraz finansowych.Podejście takie pozwoli lepiej zrozumieć kształto-wanie się zjawisk finansowych, które będą opisywane i analizowane w dalszej czę-ści niniejszego rozdziału.W tablicy 14.1 zawarto podstawowe wielkości i wskazniki ekonomiczne orazfinansowe dla Polski w latach 1989-2002.Wprawdzie okres intensywnych zmianw polskim ustroju gospodarczym i w samej gospodarce rozpoczął się w 1990 roku.ale dla porównania podany został tak\e 1989 rok.W odniesieniu do 2001 roku1Ocenę zmian w finansowej strukturze gospodarki polskiej w okresie transformacji mo\na zna-lezć w pracy: System finansowy w Polsce.Lata dziewięćdziesiąte, praca zbiorowa pod red.naukowąB.Pietrzaka, Z.Polańskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999. Tablica 14.1Podstawowe wielkości oraz wskazniki ekonomiczne i finansowe dla Polski w latach 1989-2002 (w mld zł, ceny bie\ące)Wyszczególnienie 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001" 2001* 2002"1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 161 11,8 56,0 80,9 114,9 155,8 210,4 288,7 362,6 444,1 511,1 617,0 685,6 781,1 728,9 764,8Produkt krajowy brutto(PKB)2 0,2 -11,6 -7,6 0,0 3,8 5,2 7,0 6,1 6,9 5,6 4,1 4,0 4,5 1,2 1,0Stopa wzrostu PKB w ujęciurealnym (w %)3 Stopa inflacji (w %)h 251,1 585,8 70,3 43,0 35,3 32,2 27,8 19,9 14,9 11,8 7,3 10,1 7,0 5,5 4,54 43,3 46,3 39,8 45,2 47,7 48,2 47,4 47,0 46,5 45,7 41,0 39,7 40,0 39,0 40,3Dochody systemu finansówpublicznych jako % PKB'5 45,7 42,6 43,4 50,0 50,0 50,4 49,2 49,3 48,1 43,8 44,3 42,7 43,1 44,8 45,7Wydatki systemu finansówpublicznych jako % PKB'6 Dochody bud\etu państwa 3,0 19,6 21,1 31,3 45,9 63,1 83,6 99,5 119,6 126,6 125,9 135,7 160,5 141,5 144,07 Wydatki bud\etu państwa 3,4 19,4 24,2 38,2 50,2 68,9 91,2 108,8 125,7 142,1 138,4 151,1 182,3 181,6 184,08 Saldo bud\etu państwa -0,4 +0,2 -3,1 -6,9 -4,3 -5,8 -7,5 -9,2 -5,9 -13,2 -12,5 -15,4 -22,2 -39,9 -40,09 25,4 34,6 26,1 27,2 29,5 30,0 29,0 27,4 27,1 22,9 20,4 19,8 20,3 19,4 18,8Dochody bud\etu państwajako % PKB10 28,8 34,6 29,9 33,2 32,2 32,7 31,6 30,0 28,5 25,4 22,4 22,6 23,0 24,9 24,1Wydatki bud\etu państwajako % PKB11 -4,1 -6,4 -3,3 -3,5 -3,5 -3,6 -2,8 -2,4 -2,0 -2,2 -2,8 -5,5 -5,2Saldo bud\etu państwa powyeliminowaniu dochodów(przychodów) z prywatyzacjijako % PKB12 3,4 3,6 1,8 1,4 1,4 1,4 1,4 1,7 1,6 1,6 1,2 1,1 1,0 1,2 1,0Wydatki majątkowe bud\etujako % PKB327Charakterystyka podstawowych wielkości i wskazników ekonomicznych oraz finansowych 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 1613 13,5 8,7 2,4 1,7 1,2 1,2 1,1 0,7 0,6 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,2Dotacje dla przedsiębiorstwjako % PKB14 Dług publiczny jako % PKB 94,9 79,7 86,1 86,0 70,0 57,9 50,9 50,7 49,1 40,0 40,9 40,0 43,2 47,2----15Zadłu\enie zagraniczneSkarbu Państwa(w mld doi.) 40,8 48,5 48,4 47,0 47,0 39,0 40,5 36,9 33,4 34,8 31,3 29,1 28,5 25,3 26,216 Zadłu\enie zagranicznePolski b.d.b.d.b.d.b.d.b.d.b.d.47,5 49,6 59,2 64,9 65,4 68,8 b.d.68,7' b.d.17 Rentowność bruttoprzedsiębiorstw (w %)'' 34,7 23,5 4,0 1,6 2,4 4,0 4,2 3,4 3,2 3,1 2,0 1,1 1,9 \,y b.d.18 0,2 0,5 0,8 1,6 2,6 3,7 6,5 7,1 13,3 26,7 18,0 10,1 6,8Przychody z prywatyzacji_ _(w mln zł)19 0,1 0,3 0,6 0,5 1,1 2,7 3,0 5,0 6,4 8,2 7,5 6,0 5,5Inwestycje zagranicznebezpośrednie netto(w mld doi.)_ _ _ _20 0,6 2,3 5,5 -1,3 -4,3 -6,9 -11,6 -10,0 -11,5 -8,4 -8,6Saldo obrotów bie\ących(w mld doi.)''21 Stopa bezrobocia (w %) 6,5 12,3 14,3 16,4 16,0 14,9 13,2 10,5 10,1 11,8 15,0 15,1 17,3 18,6----b" Prognoza.Stopa wzrostu cen konsumpcyjnych (średnio rocznie).' Dla lat 1999-2002 dochody oraz wydatki gmin, powiatów, województw (JST).'' Re-lacja wyniku finansowego brutto do przychodów ogółem.' Saldo wymiany towarowej z zagranicą oraz nie sklasyfikowanych obrotów.1 Stan na 30.06.2001.* Przewidywane wykonanie.y r ó d ł o : Roczniki statystyczne GUS za poszczególne lata; biuletyny informacyjne NBP za poszczególne lata; sprawozdania z wykonania bud\etu państwaza poszczególne lata.Dla lat 2001-2002 dane pochodzą z Ustawy bud\etowej na rok 2002.Uzasadnienie, Rada Ministrów, Warszawa, listopad 2001.328Struktura finansowa gospodarki polskiej w okresie 3 3 1Charakterystyka podstawowych wielkości i wskazników ekonomicznych oraz finansowych %elkości i wskazniki wynikające z oficjalnych projektów rządowych zostały poda-je w dwóch układach: prognozy na ten rok oraz przewidywanego wykonania.Do ta-kiego ujęcia skłoniły nas zaobserowwane istotne rozbie\ności między zało\eniamiio ustawy bud\etowej nowelizowanej zresztą dwukrotnie a jej wykonaniem.Wyni-kało to z faktu, \e przebieg wielu procesów gospodarczych i społecznych w tym ro-ku istotnie się ró\nił od zało\eń rządowych.Dla roku 2002 podane zostały dane po-:hodzące z projektu ustawy bud\etowej na rok 2002, przedło\onej Sejmowi w listo-padzie 2001 roku.Analizując wybrane wskazniki przedstawione w tablicy 14.1, mo\na stwier-dzić, \e w latach dziewięćdziesiątych w gospodarce polskiej zachodziły intensywnezmiany o ró\nym charakterze
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pldoc.pisz.plpdf.pisz.plhanula1950.keep.pl
|