Rutkowski Hipoteza frazy przedimkowej

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Niezależnie od swych właściwości fleksyjnych intensyfikatory w większościz kilkudziesięciu języków przebadanych przez K�niga i Siemunda mogą występować25Podonego terminu używa Kardela (1986), który odnosi się do elementów takich jak sam zapomocą angielskiego określenia emphatics ( elementy emfatyczne ).26Przegląd materiału empirycznego z wielu niespokrewnionych języków umożliwia baza danychTDIR, por.Gast, Hole, K�nig, Siemund i T�pper (2007).103Zaimki osobowe oraz problem intensyfikatora samzarówno przyrzeczownikowo, jak i przyczasownikowo.Ilustrują to poniższeprzykłady z języka angielskiego (K�nig i Siemund (1999a)):27(3.42) Użycie adnominalne:a.I would like to talk to the Pope himself.ja COND chcieć rozmawiać P ART-DEF papieżINTENS-3,SING,MASC Chciałbym rozmawiać z samym Papieżem.b.The work of Picasso himself is what I came to see.ART-DEF dzieło P Picasso INTENS-3,SING,MASCjest co ja przyjść-PAST zobaczyć Przyszedłem, żeby zobaczyć prace samego Picassa.27W języku angielskim wystąpienia leksemów typu x-self można oczywiście uznać za intensyfikatorytylko wówczas, gdy nie zajmują pozycji argumentów, a więc nie są, jak w poniższych przykładach,zwrotnymi dopełnieniami czasownika bądz przyimka (por.van Gelderen (2000)):(i) a.I see myself.ja widzieć-PRES INTENS-1,SING Widzę siebie.b.I bought it for myself.ja kupić-PAST to P INTENS-1,SING Kupiłem to sobie.104Zaimki osobowe oraz problem intensyfikatora sam(3.43) Użycie adwerbalne:a.The President wrote that speech himself.ART-DEF prezydent pisać-PAST tamten mowaINTENS-3,SING,MASC Prezydent sam napisał tę mowę.b.I had a car like that once myself.ja mieć-PAST ART-INDEF samochód jak tamten kiedyśINTENS-1,SING Sam miałem kiedyś taki samochód.Przyczasownikowe wystąpienia intensyfikatorów można zdaniem K�nigai Siemunda (1999a) podzielić na dwie kolejne podgrupy: użycia ekskluzywne i użyciainkluzywne.Pierwszemu typowi odpowiada parafraza bez towarzystwa / bezpomocy , drugiemu zaś też.Ilustrują to poniższe przykłady (por.Lange (2001)):(3.44) The girls painted the flat themselves.ART-DEF dziewczęta powalować-PAST ART-DEF mieszkanieINTENS-3,PL Dziewczęta pomalowały mieszkanie bez pomocy.(3.45) a.A: Could you lend me ten pounds?móc-COND ty pożyczyć ja-ACC dziesięć funty Czy mógłbyś mi pożyczyć dziesięć funtów?105Zaimki osobowe oraz problem intensyfikatora samb.B: I am a bit short myself.ja jestem trochę spłukany INTENS-1,SING Też jestem spłukany.Opisany powyżej trójpodział użyć intensyfikatora znajduje potwierdzeniew polszczyznie:(3.46) Sam dyrektor może przyjąć nas jutro.[użycie adnominalne](3.47) Dyrektor sam nareperował ten samochód.[ekskluzywne użycie adwerbalne](3.48) Dyrektor sam miał taki samochód.[inkluzywne użycie adwerbalne]Także Wróbel (1991) zauważa, że formy leksemu sam mogę zajmowaćw zdaniu zarówno pozycję przyrzeczownikową, jak i przyczasownikową.Proponuje,by pozycje te rozróżnić jako SAM1 (czyli wystąpienie we frazie rzeczownikowej)i SAM2 (wystąpienie poza frazą rzeczownikową).28 Wróbel (1991) rozważa nawetmożliwość opisania omawianych użyć jako dwóch osobnych leksemów.Ta ostatniasugestia nie wydaje się jednak uzasadniona.Wziąwszy pod uwagę w pełnikomplementarną dystrybucję adnominalnych (SAM1) i adwerbalnych (SAM2)wystąpień leksemu sam, należy raczej stwerdzić, że mamy tu do czynienia z dwomaużyciami form jednego leksemu.28Wróbel (1991) opisuje tę różnicę dystrybucyjną w kategoriach usytuowania antepozycyjnego(SAM1) i postpozycyjnego (SAM2) w stosunku do nadrzędnika nominalnego.Wydaje się jednak,że ze względu na specyfikę konstrukcji z zaimkami osobowymi (w których element sam występujew postpozycji niezależnie od interpretacji semantycznej) proponowane przez Wróbla (1991)rozróżnienie terminologiczne nie w pełni oddaje istotę problemu.106Zaimki osobowe oraz problem intensyfikatora samZnaczenie użycia adnominalnego w przykładach takich jak (3.42a-b) możnasparafrazować jako we własnej osobie.Wydaje się jednak, że pełny opissemantyczny intensyfikacji przyrzeczownikowej musi być bardziej złożony.Leksemsam ma w pozycji adnominalnej co najmniej dwa dodatkowe znaczenia.Na potrzebyprezentowanego tu wywodu nazywam je hasłowo interpretacją tylko i interpretacją samiutki.29 Za ilustrację tego rozróżnienia mogą posłużyć następujące przykładyz pracy Linde-Usiekniewicz (2001a) (punkty (3.49a) i (3.50a)) zestawione z ichpotencjalnymi parafrazami (punkty (3.49b-c) i (3.50b-c)):(3.49) a.Oczyścił to z samego wierzchu.b.Oczyścił to tylko z wierzchu.c.*Oczyścił to z samiutkiego wierzchu.29Warto zauważyć, że dychotomię tę potwierdzają np.dane z języka angielskiego, gdzieomawianym użyciom odpowiadają różne leksemy, por.:(i) only bad newstylko zły wieści same złe wieści [interpretacja tylko ](ii) from the very beginningod ART-DEF bardzo początek od samego początku [interpretacja samiutki ]107Zaimki osobowe oraz problem intensyfikatora sam(3.50) a.Na samym wierzchu stały skrzynie.b.Na samiutkim wierzchu stały skrzynie.c.*Tylko na wierzchu stały skrzynie.30Co istotne, z racji, że w obu wymienionych tu użyciach szyk intensyfikatora cechujeantepozycyjność, różna interpretacja nie wynika ze struktury składniowej.Oznaczato, że w wielu konstrukcjach tego typu możemy mieć do czynieniaz niejednoznacznością.To samo spostrzeżenie dotyczy różnicy między interpretacją we własnej osobie i tylko :(3.51) a [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Podstrony