Appian z Aleksandrii Historia Rzymska I XII

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Istotnie pewną ich liczbę ugodzili izabili, w końcu jednak większość pod tym naciskiem została zepchnięta doobozu, gdzie resztę nocy spędzili pod bronią w obawie przed rozpaczą przeciw-ników.A ci po spaleniu machin oblężniczych wpław zawrócili z powrotem dosiebie.125.O świcie Kartagińczycy nie trapieni już przez machiny nieprzyjacielskiezabrali się do odbudowy zniszczonej części obwarowań i wznieśli na nich wpewnych odstępach wiele wież, Rzymianie zaś sporządzili nowe machiny, anaprzeciwko wież usypali wały, z których rzucali na nie płonące łupanebierwiona, kotły z siarką i smołą, tak że zapalili niektóre wieże i ścigaliuciekających Kartagińczyków.Ponieważ jednak droga była śliska od strumieniskrzepłej niedawno krwi, więc wbrew swej woli musieli zaprzestać pościgu.Kiedy Scypion opanował w końcu całą groblę, otoczył ją rowem i murem zcegieł równie wysokim, jak nieprzyjacielski, w niewielkiej od niego odległości.Kiedy mur był gotowy, osadził na nim 4000 ludzi87, którzy mieli rzucać pociskii oszczepy na nieprzyjaciół nie budzących tu żadnej obawy.Jakoż stojąc narównej z nimi wysokości celnie godzili w przeciwników.Wśród tych walk latodobiegło końca.126.Z początkiem zimy Scypion postanowił zniszczyć przede wszystkim siłyKartagińczyków oraz ich sprzymierzeńców w głębi kraju, skąd przesyłano imśrodki żywności.Rozesławszy więc różne oddziały w rozmaite strony ruszyłsam przez jezioro na miasto Neferis, gdzie jako następca Hazdrubala dowodziłzałogą Diogenes87a, a Gajusza Leliusza88 wysłał wokół jeziora lądem.Zaraz po87Liczba 4000 niewątpliwie przesadzona, bo na grobli z pewnością nie było miejsca dlatej ilości ludzi.87aPonieważ poprzednio jako dowódca wojsk kartagińskich operujących w głębi krajupodawany był Bityas (por.rozdz.111, rozdz.114, rozdz.120), o którym pózniej już nie mawzmianki, jest rzeczą wielce prawdopodobną, że wspomniany tu Dioge-nes jest z nimidentyczny, a nazwisko Diogenes było przydomkiem Bityasa.88Gajusz Leliusz, legat Scypiona młodszego w r.147/6, potem pretor w r.145 i konsul wr.140, przyjaciel Scypiona, podobnie jak ojciec jego Gajusz był przyjacielem Scypionastarszego i towarzyszem jego zwycięstw w Hiszpanii i Afryce. 196przybyciu rozłożył się obozem w odległości dwóch stadiów od Diogenesa, poczym zostawiwszy na miejscu Gulussę, by nieustannie trapił Diogenesa,podążył sam pod Kartaginę.Stąd skierował się znowu pod Neferis i ponowniepod Kartaginę, aby doglądać tego, co się dzieje.Kiedy w dwóch miejscachmiędzy wieżami obozu Diogenesa mur został obalony, przybył tu znowuScypion i osadziwszy w zasadzce z tyłu za obozem Diogenesa 1000 dobranychludzi, ruszył z dalszymi 3000, również dobranymi spośród najdzielniejszych, naobaloną część murów między wieżami.Nie poprowadził ich wszystkich naraz,ale oddziałami zwartymi jeden za drugim, by idący na przedzie nawet w razierozgromienia nie mogli uciekać napierani przez idących za nimi.Podczas gdy zwielkim hałasem toczyła się ta walka i cała uwaga Libijczyków była skierowanaw tą stronę, wspomnianych 1000 ludzi uderzyło zuchwale, jak mieli polecone,na wały przeciwników, rozkopało je i przeszło, zanim ich ktoś zauważył albomógł się domyślić.Kiedy pierwsi znalezli się już wewnątrz obozu, zobaczyli ich nagleLibijczycy i rzucili się do ucieczki w przekonaniu, że tych, co wpadli, jestznacznie więcej nizli tych pierwszych, których zauważyli.Za nimi rzucił sięGulussa z mnóstwem Numidów oraz słoniami i sprawił tak wielką rzez, że 70000 ludzi wraz z nieużytecznymi do walki wycięli, a 10000 wzięli do niewoli;zaledwie około 4000 zdołało się uratować ucieczką88a.Po obozie zostało z koleizajęte miasto Neferis po oblężeniu, które trwało dalszych 22 dni, a prowadzonebyło przez Scypiona wśród wielkich trudności ze względu na czas zimowy iubóstwo okolicy.Sukces ten przyczynił się bardzo poważnie do zdobyciaKartaginy.Stojące tutaj wojsko przesyłało środki żywności do Kartaginy, awidok tego obozu podtrzymywał u Libijczyków ducha.Kiedy teraz zostałzajęty, również i inne miejscowości Afryki poddały się wodzom Scypiona alboteż zdobycie ich przyszło już znacznie łatwiej.Kartagińczycy zostali terazpozbawieni wszelkiego dowozu żywności, bo ani z Afryki, która przeszła już wręce nieprzyjacielskie, ani znikąd zresztą nie można im było dowiezć środkówżywności zarówno ze względu na samą wojnę, jak i zimową porę roku89.127.Z początkiem wiosny uderzył Scypion na Byrsę i jeden z portów zwanyKoton89a.Wówczas Hazdrubal podpalił w nocy czworoboczna część Kotonu.88aAączna suma armii Diogenesa 84 000 ludzi jest z pewnością kilkakroć przesadzona.89Według Polibiusza (XXXVIII 1), Diodora (XXXII 22) i Zonarasa (IX 30, I) usiłowałHazdrubal w tej sytuacji nawiązać rokowania ze Scypionem, który jednak był skłonny okazaćłaskę samemu Hazdrubalowi i jego rodzinie.Hazdrubal odrzucił jednak dumnie tę pokusętwierdząc, że nie chce przeżyć upadku swojej ojczyzny.89aWzmianka o porcie Koton jest bardzo bałamutna.Mowa tu o Kotonie jako o �jednym zportów�, który jeśli był �czworoboczny�, to powinien by to być według rozdz.96 porthandlowy, tymczasem w następnym zdaniu jest mowa o �okrągłej części Kotonu�, a więc ookrągłym porcie wojennym z wysepką w środku, czyli że nazwą Koton objęte są dwa porty. 197Podczas gdy ten oczekiwał nowego ataku Scypiona i cala uwagaKartagińczyków była w te stronę skierowana, Leliusz niepostrzeżenie z drugiejstrony wspiął się na okrągłą część Kotonu.Gdy ludzie jego podnieśli krzyk,jakby zwycięstwo było już pewne, Kartagińczycy przerazili się, a Rzymianie niebacząc już na nic zaczęli się wdzierać siłą ze wszystkich stron, przerzucając nadodstępami pomosty z belek, machin oblężniczych i desek, zwłaszcza żeosłabieni głodem strażnicy upadli na duchu.Po zdobyciu murów otaczającychKoton zajął Scypion położony opodal rynek.Ponieważ nie mógł się dalejposuwać skutkiem zapadania zmierzchu, spędził noc ze wszystkimi swoimi podbronią.Kiedy dzień się zbliżał, wezwał nadto 4000 świeżych żołnierzy.Wtargnęli oni do świątyni Apollina, w której stał złocony posąg boga osłoniętykapliczką ze złota wagi tysiąca talentów, i rzucili się na rabunek rozbijającwszystko mieczami, nie dbając o rozkazy swych dowódców, dopóki się niepodzielili łupem, po czym dopiero zabrali się znowu do walki.128.Natomiast akcja Scypiona skierowana była przeciw Byrsie, była tobowiem najobronniejsza część miasta i przeważna część ludzi tam się schroniła.Z rynku prowadziły do niej trzy drogi zabudowane nieprzerwanie po obustronach sześciopiętrowymi domami.Rzymianie, których z tych domów raziliobrońcy, zajęli pierwsze domy i stąd wypierali tych, którzy stali na sąsiednich.Kiedy zaś je opanowali, przerzuciwszy belki i deski poprzez rozdzielające jewąskie uliczki, przechodzili na drugą stronę jakby po mostach.Podczas tejwalki na dachach toczyła się druga na ulicach z przeciwnikami, którzy tu parlinaprzód.Wszystko rozbrzmiewało od jęków, zawodzeń, wrzasków i różnychżałosnych okrzyków, jedni ginęli w starciu wręcz na dole, drugich żyjącychjeszcze strącano z dachów na ulice, przy czym niektórzy spadali na wyciągniętew górę włócznie czy też jakiekolwiek inne dzidy lub miecze [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Podstrony