ARONSON&WILSON&AKERT Psychologia Społeczna

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Czym jest psychologia społecznaPsychologia społeczna: naukowe badanie sposobu w jakirzeczywista bądz wyobrażona obecność innych ludziwywiera wpływ na ludzkie myślenie, odczuwanie izachowaniaPsychologia społeczna bada to, co się dzieje w sercach iumysłach istot ludzkich.Mimo wielu różnic przykłady te mająjedną cechę wspólną: zjawisko nazwane wpływem społecznym.Tak czy inaczej myśli, uczucia bądz zachowania ludzi sąwywoływane przez innych.Jest to centralne zagadnieniepsychologii społecznej, którą można określić jako naukowebadanie sposobu, w jaki na ludzkie myśli, uczucia i zachowaniawpływa rzeczywista bądz wyobrażona obecność innych (Allport,1985).Ale co dokładnie rozumiemy przez określenie wpływa"?Pierwszymi przykładami, które przychodzą na myśl, sąbezpośrednie próby perswazji, gdy ktoś usiłuje rozmyślniezmienić nasze zachowanie.To właśnie dzieje sięw trakcie kampanii reklamowej wykorzystującej wyrafinowanetechniki po to, by skłonić nas do kupna określonego rodzajupasty do zębów lub proszku do prania.Szczególnie obecne jestto w trakcie kampanii wyborczej stosującej podobne techniki poto, by skłonić do głosowania na określonego kandydata.Zbezpośrednimi próbami perswazji mamy też do czynieniawówczas, gdy nasi przyjaciele usiłują namówić nas do zrobieniaczegoś, czego nie chcemy ( No chodz, strzelimy sobie jeszczejednego wszyscy to robią"), lub gdy tyrani ze szkolnegopodwórka stosują siłę albo grozby, by zmusić mniejsze i mniejagresywne dzieci do podzielenia się z nimi pieniędzmiprzeznaczonymi na drugie śniadanie, lub do zgodyna odpisanie pracy domowej.Te bezpośrednie próby wywarcia wpływu na zachowania ludzistanowią główny przedmiot zainteresowań psychologiispołecznej i zostaną przedstawione w następnych rozdziałachpoświęconych konformizmowi, postawom i procesomgrupowym.Jednak dla psychologa społecznego wpływspołeczny to sprawa szersza niż usiłowania jednego człowiekazmierzające do zmiany zachowania kogoś drugiego.Po pierwsze, nie tylko zachowanie, lecz również nasze myśli iodczucia są spowodowane przez innych.Po drugie, wpływspołeczny przybiera wiele form, a nie tylko postać umyślnychprób podejmowanych przez innych, by zmienić naszezachowanie.Jak zauważono wcześniej, na ludzi częstooddziałuje wyobrażona lub zakładana obecność innych.Mimo wszelkich przeszkód spośród wszystkich gatunkówjesteśmy najtrwalej i najbardziejobsesyjnie społeczni, bardziej od siebie zależni niż sławneowady społeczne, a prawdęmówiąc, gdy się nam przyjrzysz, to nieskończenie bardziejobdarzeni wyobraznią i smykałkądo życia społecznego. Lewis ThomasThe Medusa and the Snailkonstrukt: sposób, w jaki ludzie spostrzegają, pojmują iinterpretują świąt społecznyNawet kiedy inni nie są fizycznie obecni pośród nas, ciąglewywierają swój wpływ; tak więc, w jakimś sensie, nosimy wsobie nasze matki, naszych ojców, przyjaciół czy nauczycieli,gdy próbujemy podjąć decyzje, które pozwolą, by byli z nasdumni.Na bardziej subtelnym poziomie każdy z nas działa wokreślonym społecznym i kulturowym kontekście.Psychologowie społeczni są zainteresowani badaniem tego, jak idlaczego nasze myśli, uczucia i zachowania są kształtowaneprzez te wewnętrzne środowiska społeczne ich definicje sąszerokie i co się dzieje, gdy jedno z tych oddziaływańpozostaje w konflikcie z innym.Spójrzmy na sytuację, gdymłodzi ludzie rozpoczynają studia.Większość z nich odczasu do czasu przeżywa konflikt między przekonaniami iwartościami, które przyswoili sobie w domu, a przekonaniami iwartościami, które są wyrażane przez ich nauczycieli lubrówieśników.Gdy tak się stanie, jak sobie z tym radzisz?Jak zobaczymy za chwilę, dyscypliny nauki takie, jakantropologia czy socjologia również interesuje to, jak na istotyludzkie oddziałuje ich środowisko społeczne.Psychologiaspołeczna różni się jednak od nich pod wieloma względami.Popierwsze, nie zajmuje się sytuacjami społecznymi wjakimkolwiek obiektywnym sensie, lecz tym, jaki wpływwywiera na ludzi sformułowana przez nich interpretacja czy teżkonstrukt tego społecznego otoczenia.Oznacza to, podkreślająpsychologowie społeczni, że aby zrozumieć, w jaki sposóbotoczenie społeczne wywiera wpływ na daną osobę, ważniejszejest wyjaśnienie tego, jak ludzie spostrzegają, pojmują czyinterpretują swoje otoczenie niż obiektywny obraz otaczającegoich środowiska (Lewin, 1943).Wezmy za przykład Jasona studenta szkoły wyższej, którybędąc nieśmiałym, z daleka uwielbia Debbie.Twoim zadaniem,zadaniem początkującego psychologa społecznego, jestprzewidzieć, czy Jason zaprosi Debbie na tańce.Mógłbyś tozrobić, obserwując zachowanie Debbie wobec Jasona.Czyzwraca na niego uwagę i dużo się do niego uśmiecha? Jeślitak, to przypadkowy obserwator mógłby przyjąć, że Jason jązaprosi.Jednak jako psycholog społeczny jesteś bardziejzainteresowany tym, by spojrzeć na Debbie oczami Jasona awięc tym, w jaki sposób Jason interpretuje zachowanie Debbie.Jeśli ona uśmiecha się do niego, czy potraktuje to wyłączniejako wyraz grzeczności, rodzaj uprzejmości, którą obdarzakażdego ze swych adoratorów? Czy też odbierze ten uśmiechjako wyraz zachęty, coś, co skłoni go do zebrania całej swejodwagi, by poprosić ją o spotkanie? Jeśli natomiast dziewczynago ignoruje, to czy Jason dojdzie do wniosku, że gra ona rolę trudnej do zdobycia"? Czy może raczej uzna, iż jest to wyrazbraku jej zainteresowania dla niego? By przewidzieć, jakpostąpi Jason, nie wystarczy szczegółowo poznać zachowanieDebbie; konieczna jest wiedza o tym, jak Jason je interpretuje.Psychologowie społeczni doceniają doniosłość tego, w jakisposób ludzie interpretują świat społeczny, jednak szczególnąuwagę zwracają na zródła interpretacji.Na przykład, czy ludziekonstruując swe środowisko, koncentrują się głównie naformułowaniu interpretacji, które pokazują ich w bardziejpozytywnym świetle (np.Jason jest przekonany, że Debbiepójdzie na tańce z Erikiem, ponieważ próbuje wzbudzić we mniezazdrość") czy też tworzą bardziej adekwatne interpretacje,nawet jeśli są one dla nich mniej pochlebne (np. Choć tobolesne dla mnie, muszę uznać, iż Debbie woli się wybrać natańce z tym morskim ślimakiem niż ze mną")? Sporo badań wpsychologii społecznej zostało poświęconych tym i innymdeterminantom ludzkich myśli i zachowań.Szerzej pomówimy onich w dalszej" części tego rozdziału.Dla psychologów społecznych obiektywny stan rzeczyjest mniej ważny niż zrozumienie, w jaki sposób ludziekonstruują (tzn.spostrzegają albo interpretują)rzeczywistość.Inną znaczącą cechą psychologii społecznej jest to, iż ta naukatestuje empirycznie swe założenia, przypuszczenia i ideedotyczące społecznego zachowania człowieka, a nie polegatylko na mądrości ludowej, zdrowym rozsądku czy odwoływaniusię do opinii bądz intuicji filozofów, pisarzy, politycznychluminarzy, babć czy innych mądrych osób [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Podstrony