|
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Havighurst, 1981; Newman, Newman, op.cit.).Oznacza to, iż osoby dorosłe o różnychstatusach tożsamości, wyniesionych z okresu dorastania, będą zachowywały się odmienniew takich samych sytuacjach, inaczej bowiem będą je spostrzegały i inaczej interpretowały ichznaczenie tak dla siebie w kategoriach prywatnego świata sensów, jak i w kategoriachutrwalonych konwencją systemu znaczeń społecznych (Wygotski, 1971; por.Brzezińska,7A.Lewicki (1969, s.16) mówi w tym przypadku o równowadze funkcji osobistej i funkcji społecznejzachowania.5 2000b, s.234, rys.48.2).Styl życia w miarę upływu lat i przechodzenia przez kolejne cykledorosłości wczesną, środkową i pózną - pełni coraz wyrazniej funkcję ekspresyjną,umożliwiając jednostce realizowanie siebie (wyrażanie siebie) w formach coraz bardziejwłasnych, indywidualnych oraz funkcję impresywną, dostosowującą otoczenie do potrzebjednostki.Oczywiście, formy owego wyrażania będą różne, zależne jednak przede wszystkimod jakości struktury tożsamości indywidualnej.I tak, w przypadku osób z tożsamością typu totality możemy spodziewać się dużejjednolitości i sztywności form wyrażania siebie, swej indywidualności (funkcja ekspresyjna)oraz dużego podobieństwa sposobów wywierania wpływu na otoczenie (funkcjaimpresywna).Formy te mogą nie przystawać do zmieniających się zwłaszcza w czasachtransformacji oczekiwań społecznych, aktualnych trendów czy mód i czasami narażaćjednostkę na wykluczanie poza grupę.Osoby z tożsamością typu confusion-diffusion jakonajbardziej zależne od pola (wg określenia Witkina) będą cechowały się dużąróżnorodnością i zmiennością (labilnością), czasami trudno przewidywalną dla otoczenia,form ujawniania swej indywidualności.Wreszcie, osoby z tożsamością typu wholeness będąujawniały swą indywidualność, jak i wywierały wpływ na otoczenie w sposób bardzozróżnicowany, zależny tak od ich aktualnych potrzeb, zamiarów, jak i aktualnej sytuacji, awięc w sposób elastyczny, ale stabilny czyli przewidywalny dla otoczenia.Splatanie się dwóch kontekstów życia: czas i przestrzeń społeczna%7łycie człowieka w każdym okresie jego życia zanurzone jest jednocześnie w dwóchkontekstach: przestrzeni społecznej i czasu.Można te dwa konteksty opisać niecometaforycznie w dwóch wymiarach.Po pierwsze, w wymiarze wertykalnym i wtedybędziemy mówić o zanurzeniu jednocześnie w kilku kontekstach społecznych o różnymstopniu złożoności, a po drugie, w wymiarze horyzontalnym, czyli na osi czasu: (1)przeszłości terazniejszości przyszłości jednostki i (2) przeszłości terazniejszości przyszłości otoczenia (kontekstu społecznego), w którym żyła, żyje i będzie żyła.Rezultatemjednoczesnego uwzględnienia obu wymiarów w analizie funkcjonowania człowieka jestpytanie o psychologiczne skutki dla kształtowania się tożsamości doświadczania (w okresiedzieciństwa i dorastania) życia i działania w kontekście stagnacji, stabilizacji bądztransformacji.H.Bee (1998) zwraca uwagę na to, iż różne wydarzenia życiowe pozostawiająw nas inne ślady w zależności od tego, w jakim momencie naszego życia się pojawiły.Ichwpływ jest znacznie większy i bardziej długotrwały, jeżeli pojawiły się w okresachsensytywnych, tj.w okresach kryzysów rozwojowych (por.Brzezińska, 2000a) niż wtedy,6 gdy pojawiły się w innych fazach cyklu rozwoju.To, co znaczące dla małego dziecka, niemusi być znaczące w ogóle albo znaczące tak samo dla dorastającego czy dorosłego w okresienp.środkowej fazy dorosłości.Analiza funkcjonowania człowieka w wymiarze wertykalnym czyli w kontekściespołeczno-kulturowym, a więc w całej jego społecznej złożoności (social complexity por.Hinde, Stevenson-Hinde, 1994, s.45; por.rys.1 na s.48) oznacza, iż interesuje nas jegospołeczne tu i teraz, bowiem zależnie od wieku, płci, pozycji zajmowanej w rodzinie i innychgrupach / strukturach formalnych i nieformalnych podlega on oddziaływaniu różnychnacisków społecznych artykułowanych w postaci oczekiwań, wymagań i żądań określającychsposób jego zachowania się w różnych sytuacjach.Zajmując różne pozycje w różnychstrukturach społecznych podlega w tym samym czasie różnym naciskom, czasamisprzecznym, czasami zgodnym ze sobą i to wyznacza kierunek jego działań oraz określaśrodki służące realizacji ważnych dla niego w danym momencie życia celów, tak osobistych,jak i społecznych.Z kolei analiza funkcjonowania człowieka w wymiarze horyzontalnym oznaczarozpatrywanie jego zachowania w kontekście czasu, tj.splatania się doświadczeń zprzeszłości, aktualnie spostrzeganej i przeżywanej terazniejszości (Erikson mówi tu oaktualności (actuality), 1995, s.232, por
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pldoc.pisz.plpdf.pisz.plhanula1950.keep.pl
|