Arystoteles Ustroj polityczny Aten (2)

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.III, 235498Por Xen Hell II, 3, 17499Zob Xen Hell II, 3, 18500Zob Xen Hell II, 3, 1937.Gdy z nastaniem zimy501* Trazybulos502 z wygnańcami503 opanowałFyle504*, a wojsko Trzydziestu, które przeciw niemu poprowadzili, poniosłoporażkę505, postanowili rozbroić innych obywateli, a Teramenesa usunąć506*,przeprowadzili to w następujący sposób: przedstawili w radzie wnioski i zmusilido uchwalenia dwóch praw.Jedno dawało Trzydziestu nieograniczone prawokarania śmiercią każdego507 z tych obywateli, którzy nie byli na liście trzechtysięcy, drugie zaś odbierało prawa polityczne tym, którzy brali udział w zburzeniutwierdzy na Eetionei508*, lub w jakikolwiek sposób działali przeciwko tymCzterystu, którzy zaprowadzili poprzednią oligarchię.Ponieważ w jednej i drugiejakcji509* uczestniczył Teramenes, po uchwaleniu tych praw znalazł się poza grupąpełnoprawnych obywateli, a Trzydziestu mogło wydać nań wyrok śmierci.Po510straceniu Teramenesa rozbroili wszystkich obywateli z wyjątkiem trzech tysięcy *i w innych sprawach postępowali przekraczając granice okrucieństwa i nikczem-ności.Wysłali posłów do Sparty, oskarżali Teramenesa511 i prosili o pomoc.501* Z końcem 404 r.502Trazybulos syn Lykosa, trierarcha we flocie na Samos w 412/1 r., stronnik demokracji,wybrany strategiem po obaleniu rządów Czterystu (Thuc.VIII, 73,4; 75, 2; 76, 2).W czasie bitwy podArginuzami jako trierarcha otrzymał zadanie wyłowienia ciał zabitych oraz rozbitków (Xen.Hell.I, 6,35; 7, 5; Diod.XIII, 101, 2).Gdy do władzy doszło Trzydziestu, udał się na wygnanie.Wraz z innymiwygnańcami wyruszył z Teb i uczestniczył w zajęciu Fyle (Xen.Hell.II, 4, 2; Diod.XIV, 32, 1; Plut.Lys.27, 5 - 7).Po przywróceniu demokracji odgrywał ważną rolę w życiu politycznym Aten.Zginąłok.390 r.w czasie wyprawy do Azji (Xen.Hell.IV, 8, 25 - 30; Diod.XIV, 94; 99, 4), dzięki czemuuniknął procesu o korupcję (Lys.XXVIII, 4 - 8).503Po egzekucji Teramenesa wielu Ateńczyków udało się na wygnanie (Xen.Hell.II, 4, l; Diod.XIV, 5, 6; lust.V, 9, 3 - 5).Zapewne jednak Arystoteles myli się umieszczając egzekucję Teramenesapo zajęciu Fyle.(Zob.P.J.Rhodes, Commentary, s.450-1).504* Warownia ateńska na granicy Beocji, na południowo-wschodnim zboczu Parnesu.505Ksenofont i Diodor mówią o dwóch porażkach Trzydziestu (1) Xen.Hell.II, 4, 2-3; Diod.XIV, 32; (2 - 3, 2) Xen.Hell.II, 4, 4 - 7; Diod.XIV, 32, 6 33, 1).506* Kolejność wypadków odbiega od relacji Ksenofonta (Hell.II, 3 23 nn.), który umieszczastracenie Teramenesa przed powstaniem Trazybulosa, a ściągnięcie do Aten załogi spartańskiejz Kallibiosem przed straceniem Teramenesa (Hell.II 3, 13 i 42).Ponieważ Ksenofont był naocznymświadkiem ówczesnych wydarzeń, relacja jego jest niewątpliwie bardziej prawdopodobna niżArystotelesa.Przywódcą rządu Trzydziestu był Kritiasz, którego Arystoteles w ogóle nie wymienia.[O skazaniu i egzekucji Teramenesa Xen.Hell.II, 3, 23 - 56; Diod.XIV, 4, 5-45, 4; lust.V, 9, 2.]507Por.Xen.Hell.II, 3, 51.508* Mały półwysep zamykający od północnego zachodu port Pireus, ufortyfikowany w 411 r.przez Czterystu, rzekomo dla zabezpieczenia się przed atakiem demokratów, którzy stali na morzu podSamos.Opozycja pod wodzą Teramenesa dopatrywała się w tym jednak przygotowań mających na celuwpuszczenie do portu Spartan; dlatego też zajęci przy budowie hoplici rzucili się w końcu naobwarowania i zniszczyli je (Thuc.VIII, 90, 92).509* Tzn.przy zburzeniu obwarowań na Eetionei i przy ostatecznym obaleniu Czterystu.510* Również rozbrojenie obywateli według Ksenofonta (Hell.II, 3, 20) przeprowadzono przedstraceniem Teramenesa.511Na oskarżanie Teramenesa było rzeczywiście za pózno, skoro, jak zauważył Sandys, został on jużzgładzony.Z drugiej jednak strony Teramenes był dobrze znany w Sparcie i zapewne oligarchowie uznali zawskazane usprawiedliwić się ze swoich czynów przed Spartanami (P.J.Rhodes, Commentary, s.454).Lacedemończycy usłuchali i wysłali harmostę Kallibiosa512* z około ośmiusetżołnierzami513; kiedy przybyli [do Aten], zajęli jako załoga Akropolis.38.Kiedy następnie powstańcy z Fyle opanowali Munichię514 i zwyciężylistronników Trzydziestu515*, którzy im spieszyli z pomocą, mieszkańcy miastawycofali się po porażce i zgromadziwszy się dnia następnego na agorze, obaliliTrzydziestu516*, wybrali zaś dziesięciu obywateli517, którym dali pełnomocnictwado doprowadzenia wojny do końca.Ci jednak, po objęciu władzy, nie czynili tego,do czego zostali wybrani, lecz zwrócili się do Sparty z prośbą o pomoc i pożyczkępieniężną518.Ponieważ wywołało to oburzenie obywateli, więc w obawie, aby ichnie złożono z urzędu i chcąc zastraszyć innych (co też się stało), uwięziliDemaretosa, jednego z najprzedniejszych obywateli, i stracili go519; sprawowalisilne rządy mając oparcie w Kallibiosie i załodze peloponeskiej, a nadtoi w niektórych hippeis: wśród nich bowiem byli najbardziej zawzięci spośródobywateli przeciwnicy powrotu wygnańców z Fyle.Kiedy jednak lud cały przeszedł na stronę powstańców, którzy zajmowaliPireus i Munichię, i uzyskali w wojnie przewagę, wówczas złożono z urzęduwybranych poprzednio dziesięciu, a wybrano dziesięciu innych520*, którzyuchodzili za najzacniejszych w mieście [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Podstrony