Arystoteles O duszy

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.za pomocą którego odróżniamyświatło.160O próżni por.Phys.IV, cc.6 - 9.161Gdy chodzi o odbicie, to powierzchnia chropowatawywołuje taki sam skutek, co większa ilość różnych powierzchni.Każda bowiem zmarszczka na powierzchni odbija w odmiennymkierunku część powietrza, która pada na nią.Przeciwnie,powierzchnia dobrze wypolerowana reaguje na uderzające jąpowietrze jako coś ściśle jednego.162Powierzchnie chropowate odbijają powietrze chaotyczniew różnych kierunkach.163Organ słuchowy składa się z dwóch części, oddzielonychod siebie błoną (�� ).Ruch, którymdrga powietrze w części zewnętrznej ucha, jest przekazywanynajpierw do ucha wewnętrznego, które się znajduje w okolicyślimaka (��), a następnie powietrzu wrodzonemu (za pomocąbłony) zamkniętemu w kanale słuchowym (��), który jednymkońcem dotyka błony, a drugim żył i serca.De gen.anim.II, 6, 744 a 2 - 4; V, 2, 781 a 14 - 34, b 4, 25 - 28;De an.III, 425 a 4.164Nie chodzi tu o nieruchomość absolutną, bo nieco dalej (a16) Arystoteles mówi, że powietrze wewnętrzne zawsze sięporusza, ale chodzi tu o nieruchomość względną.Dzięki niejpowietrze wewnętrzne zamknięte w uchu pozostaje stale zwarte inie drga ruchem, któremu podlega powietrze zewnętrzne.165Mowa o błonie, która w anatomii współczesnej nazywa sięrogówką.166Komentatorzy greccy tak na ogól tłumaczyli analogięwziętą z rogu: jeśli zasłonimy uszy rękoma i mimo to słyszymydzwięk, znak to niechybny, że powietrze wewnętrzne w nich sięporusza; konsekwentnie organ słuchu jest w dobrym stanie.Simplicius 145, 7; Philoponos 368, 16 - 18; Sophonias 87, 15 - 18.Brak tego dzwięku jest znakiem choroby uszu.Czy nie można by jednak rozumieć tej analogii jeszczeinaczej? Właśnie znakiem choroby jest dzwięk, który monotonnie(��: a 10) w nim brzmi zupełnie jak róg.W tym bowiem wypadkuucho zdaje się postrzegać ruch (dzwięk), który nie pochodzi odzewnątrz (��), lecz od niego samego (��).Realnydzwięk powinien pochodzić od zewnątrz (a 17 - 18).167419 b 6, 15.168Co się tyczy innych właściwości dzwięku, por.422 b 29 n.169Między dzwiękami istnieją różnice podobne do tych, jakiemają miejsce między właściwościami dotykowymi.Zwracali na touwagę już pitagorejczycy i Platon.Top.I, 15, 107 a 15; De gen.anim.V, 7, 786 b 26 28; Tim.67 B, 80 A.170 Głosu" (��) nic należy mylić tutaj ze słowem"(��), które stanowi element mowy.Pierwszy jest nam wspólnyz wieloma zwierzętami (Hist.anim.IV, c.9); za pomocą niegowyrażają one ból lub rozkosz (Polit.1,2, 1253a 10- 14). Słowo"jest w stanie wypowiedzieć tylko człowiek.Df gen.anim.V, 5,786 b 20 n.; 8, 788 b 5.171Słowo �� oznacza w muzyce skalę dzwięków lubgłosów (artykułowanych i nieartykułowanych: Hist.anim.V, 14,545 a 15-20).Starożytni wyróżniali w niej dwa gatunki: 1)�� skalę tonów idącą w górę od niższego do wyższego; 2)�� ( = zwolnienie, np.struny) skalę muzyczną schodzącąod tonu wyższego do niższego.Por.Aristoxenos, Elem.harm.I,10 (Meib.).E.d'Eichthal, Ph.Reinach (22 - 55).172�� znaczy szereg głosów przyjemnych dla ucha.Eth.Nic.III, 13, 1118 a 8; Probl.XIX, 48, 922 b 10 - 13.Nie należy gomylić z rytmem lub harmonią.Poet.6, 1449 b 29; Polit.VIII, 5.1340 a 38.Pojęcie melodii jest jednym z pojęć' pierwotnych.Jakotakie nie da się ściśle zdefiniować.Definicja, jaką podaje Bacchius(292, 15; 297, 22; 309, 13) zawiera błąd zwany circulus vitiosus.Melodia jest pewnym rodzajem dzwięków, któreróżnią się między sobą trwaniem, należeniem, intonacją.Jestzatem pewną kombinacją �� i �� tak dobraną, by siępodobała.Johnson 40 - 55.173w Probl.(X, 38, 895 a 6) czytamy: Człowiek posiadajeden głos.lecz wicie dialektów".Ale co w muzyce odpowiadadialektowi? Według niektórych komentatorów dialoginstrumentów"; według innych specjalna forma melodii", którąinstrument muzyczny wykonuje.Moim zdaniem chodzi tu o to.cow psychologii współczesnej nazywamy barwą" głosu.tj.o tęcechę charakterystyczną głosu (np.fletu), która go odróżnia odwszelkiego innego głosu równie silnego i równie wysokiego (np.klarnetu).174Powietrze jest nieodzownym warunkiem głosu.Nic jestjednak warunkiem jedynym.Hist.anim.IV, 9, 535 b 14-24; Derespir.476 a l - b 12.Poprawki tego tekstu dokonane przezTorstrika (154) i Susemihla opierają się na pomieszaniu tychpojęć.175Powietrze, które zwierzę wdycha, służy do utrzymania jegotemperatury we właściwym stopniu.Alexandcr 49, 21.176Por.De respir.7 - 8.474 a 15 - b 24.177Por.De respir.16, 478 a 28 n.; De pan.anim.I, l, 642 b 29- 35; De somno et vig.I, 456 a 8 - 10.178�� znaczy u Arystotelesa, jak słusznie zauważyłTrendelenburg (320 - 321), to samo, co krtań.Galenus, jak sięzdaje, pierwszy nadał krtani nazwę ��, a gardzieli ��.179Według niektórych badaczy (J.A.Smith, J.Tricot.P.Gohlke, K.Hoenn, A [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Podstrony