|
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Do sprawy tej powrócimy jeszcze w innym rozdziale.Czynności przemieszczone również odgrywają u nas pewną rolę w sytuacjach agresji, pojawiając się z reguły w momentach stresu i napięcia.My jednak -w odróżnieniu od innych zwierząt -nie ograniczamy się tu do kilku tylko specyficznych dla gatunku wzorców zachowań.Ujście dla wewnętrznego napięcia potrafimy znaleźć właściwie w jakimkolwiek trywialnym działaniu.Zdarza się, że w stanie wzburzenia ktoś nagle zaczyna przestawiać bibeloty na kredensie, zapala papierosa, przeciera okulary, spogląda na zegarek, nalewa sobie drinka albo zaczyna przeżuwać coś w ustach.Każde z tych działań może być, oczywiście, wykonywane w normalnym celu, ale gdy pojawi się jako czynność przemieszczona, wówczas nabiera innego znaczenia.Bibeloty, które zaczynasz przestawiać, były już przedtem całkiem porządnie rozmieszczone, co więcej, dopiero po takim nerwowym ich uporządkowaniu może powstać prawdziwy bałagan.Zdarza się, że w momencie napięcia zapalamy nowego papierosa, choć dopiero przed chwilą zgasiliśmy w popielniczce papierosa zaledwie napoczętego.Również częstotliwość zaciągania się dymem w takich momentach nie pozostaje w żadnym związku z fizjologicznym, dodatkowym zapotrzebowaniem ustroju na nikotynę.Okulary, tak mozolnie przecierane, są już całkiem czyste.Energicznie nakręcany zegarek wcale nie wymaga nakręcenia, a kiedy nań spoglądamy -nasze oczy wcale nie rejestrują wskazywanej na tarczy godziny.Kiedy w sytuacji takiej sięgamy po łyk jakiegoś napoju albo po kęs pokarmu, nie czynimy tego ani z pragnienia, ani z głodu.Wszystkie te czynności wykonujemy nie dla uzyskania efektu, który normalnie jest ich celem, lecz po prostu po to, aby coś robić dla rozładowania napięcia.Zdarza się to szczególnie często w pierwszych, "usztywnionych" momentach spotkań towarzyskich, kiedy to ukryte obawy i agresje czają się tuż pod powierzchnią.W czasie przyjęcia czy jakiegokolwiek małego zebrania towarzyskiego, skoro tylko spełniony zostanie obrządek wzajemnego "dobruchania się" za pomocą uścisków dłoni i uśmiechów, zaraz podaje się "zastępcze papierosy", "zastępcze drinki" i "zastępcze przekąski".W momentach agresywnego napięcia o większym natężeniu pojawia się u nas skłonność do powracania do działań przemieszczonych, wspólnych nam i innym gatunkom prymatów; nasze formy wyładowania się stają się bardziej prymitywne.Szympans w takiej sytuacji zaczyna niekiedy drapać się gorączkowo, przy czym są to ruchy specjalnego rodzaju, odmienne od normalnej reakcji na swędzenie.Skierowane są z reguły na rejon głowy, czasem ramienia, i są przy tym dość wystylizowane.My zachowujemy się bardzo podobnie, wykonując niejako usztywnione, zastępcze ruchy iskania.Drapiemy się w głowę, gryziemy paznokcie, "przemywamy" twarz rękami, skubiemy brodę lub wąsy, jeśli takowe posiadamy, poprawiamy fryzurę, pocieramy nos, "pociągamy" nim albo go siąkamy, głaszczemy płatki uszu, dłubiemy w uchu, pocieramy bródkę, zwilżamy językiem wargi albo pocieramy dłonie jakby w ruchu obmywania.Jeśli się zbada uważnie momenty konfliktów o dużym natężeniu, można dostrzec, że wszystkie te czynności są wykonywane w sposób rytualny, bez owego starannego lokalizowania i dopasowywania ruchu, typowego dla prawdziwej czynności czyszczenia.Przemieszczone drapanie się w głowę może u jednej osoby przebiegać wyraźnie inaczej niż u drugiej, ale każdy z drapiących się ma swój własny, dość stały i charakterystyczny sposób wykonywania tych ruchów.Ponieważ prawdziwe czyszczenie się nie wchodzi tu w grę, przeto nie ma znaczenia fakt, że czynności te zostają skoncentrowane na jednym tylko rejonie ciała, z zupełnym pominięciem innych.W każdej towarzyskiej sytuacji rozgrywającej się w obrębie małej grupy osób, członków grupy niższych rangą można łatwo rozpoznać po większej częstotliwości ruchów o charakterze takiego pseudo czyszczenia się.Prawdziwie dominującego osobnika poznać można po prawie całkowitym braku tego rodzaju ruchów.Jeśli pozornie dominujący członek grupy wykonuje jednak dość często takie drobne ruchy przemieszczone, świadczy to, że jego oficjalnej dominacji zagrażają w jakiś sposób inni obecni
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pldoc.pisz.plpdf.pisz.plhanula1950.keep.pl
|