Skarżyński Andrzej Zioła czyniš cuda

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.W roku 1121, kiedy Bolesław Krzywoustyostatecznie dokonał podboju Pomorza, na ziemi szczecińskiej jadanojuż niewątpliwie włoskie orzechy.W początkach XII wieku kronikarzeniemieccy pisali o starym orzechu (rosnącym w Szczecinie), jakodrzewie czczonym przez Pomorzan.Istnieje kilka hipotez mówiących o drogach, którymi orzech włoskidotarł do naszego kraju.Według jednej z nich powinniśmy nazywaćgo wołoskim, jako że ponoć przywędrował do nas z Bałkanów przezrumuńską Wołoszczyznę.Za nazwą: włoski przemawia jednak hipoteza,którą prezentuje M.Ziółkowska w książce Gawędy o drzewach" Dlaczego więc nazywamy go włoskim? Otóż dlatego, że święty Jacek,apostoł Polaków, czyli Jacek Odrowąż, dominikanin żyjący w latach1183 1257, domniemany autor pierwszej najstarszej zwrotki hymnuBogurodzica, bawiąc jako kanonik katedralny krakowski w Rzymiew 1218 roku, tak zasmakował w tamtejszych orzechach, że napchałnimi podróżną sakwę i przywiózł je do Polski, aby się tu rozmnożyłydla dobra naszej ojczyzny (.).Przywiezione przez świętego Jackaorzechy szybko rozeszły się po Polsce dzięki zakonnikom, którzy byliw ogóle pionierami wszelkiego sadownictwa w naszym kraju".Inna jeszcze hipoteza głosi, że został przywieziony z Grecjistarożytnym szlakiem handlowym.Tak czy inaczej, do nas orzech włoski przywędrował z połu�dniowego wschodu i posuwał się (jak niektóre inne drzewa) wzdłużDunaju, W Polsce, północnej granicy jego zasięgu, od dawna jestsadzony w ogrodach początkowo wyłącznie dla ozdoby dworówi dworków, pózniej, tj.mniej więcej od XV wieku, już jako drzewoo cenionych owocach, z których tłoczono cenny olej jadalny i wyra�biano farby olejne.Orzech to drzewo rosnące dzisiaj dziko w Azji, poczynając odTurcji, przez Iran, Indie do Japonii i uprawiane w wielu krajachświata, w tym również w Polsce.Jeśli nie wymarznie w czasie jednejz ostrych zim, żyć może 400, a nawet 500 lat.Jest drzewem okazałym,dorastającym nawet do 35 m wysokości.Kora pnia (czasami do 1,5m średnicy) i konarów bardzo długo jest gładka, popielatoszarai dopiero z biegiem dziesiątków lat ciemnieje i pęka.Korona jego jestgęsta, kulista, ale wyraznie spłaszczona.Młode gałązki zielone, soczyste,kruche, drewniejące dopiero po latach.Liście duże, 20 40 centymet�rów, nieparzystopierzastodzielne, o specyficznym zapachu.Poszczegól�ne listki zaś jajowate, nagie, skórzaste, calobrzegie, na wierzchołkuzaostrzone.Kwitnie w kwietniu i maju, wytwarzając kwiaty męskie132w formie długich, ciemnych, wielokwiatowych kotek.Kwiatostanyżeńskie osadzone są pojedynczo lub po 2 3 (czasami nawet więcej)na końcach rocznych krótkopędów.Jest typowym drzewem obcopyl-nym i wiatropylnym.Owoce to duże pestkowce z gładką zielonąnaowocnią, w środku z twardą, grubą pestką zawierającą mięsistejądro.Po dojrzeniu, we wrześniu lub pazdzierniku, pękająca naowocniąpo rozłupaniu odsłania twardą już, niemal kulistą pestkę zwaną orzechem włoskim".Drzewa nadają się do uprawy w glebach żyznych i zwięzłych,przede wszystkim w dużych ogrodach, gdyż ich rozstaw (m.in.zewzględu na ocienienie, wyjałowienie gleby i toksyczne działanie na niąopadających liści) powinien wynosić aż 20 x 20 m.Orzechy zaczynająowocować pózno, bo dopiero po 8 10 latach.W celach leczniczych w czerwcu zbiera się całe liście, obrywapojedyncze listki i suszy w cieniu, w przewiewnych miejscach.Uwaga,przy zbiorze nie wolno zerwać więcej niż 10% liści rosnących nadrzewie, by go zbytnio nie osłabić.W końcu lipca z niedojrzałychjeszcze owoców zdejmuje się zielone naowocnie i natychmiast suszyw temperaturze nie wyższej niż 35�C.Liście zawierają garbniki elagowe, pochodne naftochinonowe(juglon i hydrojuglon), kwasy organiczne, flawonoidy, olejek eteryczny,mikroelementy i bardzo dużo, bo około 1% witaminy C.W naowocni wykryto te same związki co w liściach, tyle żew różnych proporcjach.I tak na przykład jest ona znacznie bogatszaw garbniki i witaminę C, której w świeżym surowcu jest aż 1,5%.Trzeba też wspomnieć o jądrze nasiennym, czyli jadalnej częściwłoskich orzechów, bardzo bogatym w związki odżywcze, bo zawie�rającym na przykład 45 75% tłuszczu, 8 10% białka, 5 15%substancji bezazotowych, witaminy A, B, E, mikroelementy (w tymżelazo i kobalt).Otóż około 20 orzechów zaspokaja u jednego człowieka dziennezapotrzebowanie na tłuszcze, a pod względem energetycznym nieustępują one artykułom pochodzenia zwierzęcego.Orzechy nasionamożna z powodzeniem przechowywać nawet przez 3 lata.Liście i owocnia orzecha mają silne właściwości bakteriobójcze;działają ściągająco na błony śluzowe jamy ustnej oraz przewodupokarmowego, hamują krwawienia z uszkodzonych naczyń włoso�watych, zmniejszają różnego rodzaju stany zapalne, posiadają zdolności czyszczenia" krwi.Napar z liści orzecha.Czubatą łyżkę wysuszonych i rozdrobnionychliści zalewamy 2 szklankami wrzącej wody, odstawiamy na 10 minut133pod przykryciem i po przecedzeniu pijemy 3 4 razy dziennie przedjedzeniem przy niestrawności, w przewlekłych nieżytach żołądka i jelit,w nieznacznych krwawieniach z naczyń w błonie śluzowej przewodupokarmowego, w mało nasilonych zatruciach pokarmowych, przyniedoborze witaminy C.Napar stosujemy również do płukania w stanach zapalnych jamyustnej i gardła, a także do przemywania lub okładów w różnegorodzaju schorzeniach skórnych, np.w trądziku, zapaleniu opryszcz-kowym i ropnym [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Podstrony