|
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Akademizm i awangardyzmMniej więcej od roku 1930 wyższa kultura próbowała bronić się przed zalewemkultury masowej w dwojaki sposób: uprawiając akademizm, czyli starając się współ-zawodniczyć przez imitację, uprawiając awangardyzm, czyli wycofując się ze współ-zawodnictwa.Akademizm jest to kicz dla elity: podrobiona wyższa kultura, z pozoru jest praw-dziwa, ale w istocie produkt wyrabiany tak samo jak tańsze kulturalne towary na uży-tek mas.W danym momencie umieją odróżnić ją tylko awangardyści.Jedno czy dwapokolenia pózniej jej charakter jest już widoczny dla wszystkich i wtedy spokojnieodsuwa sieją w zapomnienie, podobnie jak jej bardziej szczerą siostrę przyrodnią.[.]Znaczenie ruchu awangardy (rozumiem przez to poetów jak Rimbaud, powieścio-pisarzy jak Joyce, kompozytorów jak Strawiński i malarzy jak Picasso) polegało natym, że po prostu wycofywał się ze współzawodnictwa.Odrzucając akademizm i tym samym pośrednio kulturę masową robił rozpaczliwy wysiłek, aby odgrodzićjakiś teren, na którym mógłby jeszcze działać poważny artysta.Tworzył nowe podzia-ły w kulturze, biorąc za podstawę raczej intelektualną niż społeczną elitę.Wysiłekprzyniósł niespodziewanie dobre owoce: zawdzięczamy temu prawie wszystko, co jestżywe w sztuce ostatnich, z grubsza biorąc, pięćdziesięciu lat.Właściwie wyższa kulturanaszych czasów jest niemal identyczna z awangardyzmem.Ruch narodził się wtedy(1890-1930), kiedy występowano przeciwko mieszczańskim wartościom zarówno kul-turalnie, jak politycznie (w naszym kraju kulturalny sprzeciw nie pojawił się przedI wojną światową, toteż awangarda rozkwitła dopiero w latach dwudziestych).Dwaprądy, wyczerpawszy swoją realną siłę, złączyły się w latach trzydziestych na czaskrótki pod egidą komunistów, po to tylko, żeby przy końcu dekady wsiąknąć w piaskipustyni, na jakiej żyjemy dzisiaj.[.]Urządzono zjednoczenieW tym nowym okresie współzawodnicy, jak to często bywa w świecie biznesu, łą-czą swoje przedsiębiorstwa.Kultura masowa przybiera barwę dwóch odmian dawnejwyższej kultury, akademizmu i awangardy, podczas gdy tę ostatnią coraz bardziej roz-wadniają elementy masowe.Powoli wyłania się, ni zimna ni gorąca, miękkawa kultu-403 Dwight Macdonald TEORIA KULTURY MASOWEJra middlebrow, która grozi pogrążeniem wszystkiego w swojej lepkiej mazi.Moder-nizm Bauhausu zaczął wreszcie przesączać się, oczywiście w swojej skażonej for-mie, do naszych mebli, kafeterii, kin, elektrycznych tosterów, urzędowych gmachów,drug-store'ów i pociągów.Popularne czasopisma wykładają skwapliwie i płytko psy-choanalizę, psychoanalityk zastąpił ekscentrycznego milionera jako deus ex machinaw wielu filmach.[.]Wszystko to nie jest podnoszeniem poziomu kultury masowej, jak mogłoby sięzdawać na pierwszy rzut oka, ale raczej korupcją wyższej kultury.Nie ma nic bardziejwulgarnego niż kicz na poziomie.Porównajmy powieści Conan Doyle'a o SherlockuHolmesie rzeczowe i bez pretensji, z udaną głębią Dorothy M.Sayers, która, nieróżniąc się zresztą w tym od wielu innych autorów detektywistycznych powieści, jestniedoszłą powieściopisarką, więc marnuje swój materiał i przybiera literackie pozy.Albo wezmy stosunki pomiędzy Hollywoodem i Broadwayem.W latach dwudzie-stych były to dwie rzeczy, filmy produkowano dla mas hinterland' u, teatr grał dlawyższych sfer New Yorku.Teatr był wyższą kulturą, głównie akademickiego gatunku(Theatre Guild), ale z iskierką awangardowego ognia (ruch małych czy eksperymen-talnych teatrzyków).Filmy były zdecydowanie kulturą masową, najczęściej bardzozłą, ale z drożdżami awangardy (Griffith, Stroheim) oraz sztuki ludowej (Chaplini inni aktorzy komiczni).[.]Podział pracyCała ta dziedzina powinna być rozważana od strony podziału pracy.Im większypostęp techniki, tym większy podział.Na przykład fabryka Blackett-Semple-Hummert słowo fabryka jest tu na miejscu do produkowania soap operas w radio.Albofakt, że w Hollywood kompozytorowi, który pisze muzykę do filmu, nie wolno robićorkiestracji swoich utworów, podobnie jak reżyser nie zajmuje się sam montażem
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pldoc.pisz.plpdf.pisz.plhanula1950.keep.pl
|