Brzeziecki Andrzej Lekcje historii PRL w rozmowach

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Bo polscy %7łydzi pobili ruskich Arabów ?Ten żart odwracał logikę podporządkowanego ZSRR patriotyzmu ko-munistów, z którego naśmiewał się Słonimski: projektował antago-nizm między Polakami a Sowietami na konflikt bliskowschodni.Alew sprawie niepewności dziennikarzy chodzi mi o coś innego:w pierwszych dniach wojny pisano o Izraelu wstrzemięzliwie, bo niewiedziano, jaka jest właściwa linia.Ale zaraz z KC wyszły odpowied-nie wytyczne i media już wiedziały, że narody arabskie bronią się przed134 107885314 lutego 1967 petycja studentówi pracowników UW do rektorakrwawą agresją.Armię izraelską zaczęto porównywaćStanisława Turskiego z prośbądo hitlerowskiej.Dzisiaj porównanie %7łydów z nazista-o umorzenie postępowaniami może szokować, wtedy było nie mniej obrazliwe,dyscyplinarnego wobec studentaale bynajmniej nie wyjątkowe.Propaganda komuni-Adama Michnika.styczna reductio ad Hitlerum używała bez ograniczeń,na przykład wobec USA, więc czemu nie wobec agen- 22 marca 1967ta amerykańskiego imperializmu , jakim był Izra- Adam Michnik zostajeel? Bogato ilustrowana książka Agnieszki Skalskiej zawieszony na rokw prawach studenta.o antysjonistycznych rysunkach satyrycznychz tego okresu pokazuje wiele podobnych skojarzeń.6 czerwca 1967Chciałbym od razu zastrzec, że podstawowe ter- rząd polski potępia Izraelminy w historii, o której rozmawiamy: syjonizm,walczący z Egiptem.Sześć dnisyjonista, antysyjonizm, powinno się pisać kursywą,pózniej PRL zerwie stosunkitak jak się pisze terminy z języka obcego.W językudyplomatyczne z Izraelem.polskim syjonizm to pewien nurt żydowskiego na-cjonalizmu czy stosunek do państwa Izrael.W mo-jej książce o roku 1968 piszę to słowo kursywą, bo wówczas używane,pochodziło z języka obcego z komunistycznej nowomowy, w którejmianem syjonistów określano po prostu %7łydów lub Polaków żydowskie-go pochodzenia.Można było zostać syjonistą, nie mając nic wspólnegoz żydowskim nacjonalizmem ani nawet z żydostwem.Można byłozostać także sługusem syjonizmu albo prosyjonistą.Kwalifikacja zależaław dużej mierze od fantazji atakującego.W czerwcu 1967 roku słowo syjonizm wraca na scenę polityczną dośćniespodziewanie i pada z najważniejszych ust w kraju.W cytowanymprzemówieniu Gomułki towarzyszy mu ciężkie i lekko tylko zawoalowa-ne oskarżenie o zdradę stwierdzenie I sekretarza o piątej kolumnie. Piąta kolumna to przecież synonim wroga ukrytego w obozie obrońców.Jednak Gomułka się wycofał.Pod wpływem gwałtownej krytyki kolegów.To zresztą niebywałe: I se-kretarz pozwolił ocenzurować własne wystąpienie! Ci, którzy słuchali1078853 1351967 1969 / Rozmowa z Dariuszem Stolągo w radiu, wyraznie słyszeli te słowa, lecz w tekście opublikowanymnazajutrz w Trybunie Ludu ich nie było.To był wyrazny sygnał,że za kulisami władzy trwa jakiś konflikt.Rzecz działa się zresztądosłownie za kulisami w pokoju za sceną w Sali Kongresowej, za-raz po wystąpieniu, zaatakowało Gomułkę kilku członków Biura Po-litycznego, przede wszystkim Edward Ochab i Stefan Jędrychowski.O co im dokładnie chodziło, nie wiemy: sprawa piątej kolumnybyła okazją do starcia, ale na pewno nie była jedyną przyczyną.Mówiąc najogólniej, zródłem napięcia na szczytach był rosnącyautorytaryzm rządów Gomułki.Człowiek, który w 1956 roku wróciłdo władzy między innymi pod hasłem kolektywnego kierownictwa,czyli uzgadniania ważnych decyzji w Biurze Politycznym, w latachsześćdziesiątych tę zasadę coraz bardziej lekceważył.Kolektywnegokierownictwa było nawet mniej niż za Bieruta, a bodaj tylko Jaruzel-ski skupił więcej władzy niż Gomułka, choć władzy znacznie słabszej,bo to już była inna PRL, z innym społeczeństwem.W każdym razie kluczem do zrozumienia genezy Marca są napięciaw kierownictwie partii.Kiedy to napięcie zaczęło się rodzić?Proces narastania poczucia zawodu Gomułką rozpoczął się chybajuż od słynnego wystąpienia na placu Defilad w 1956 roku.To byłszczytowy moment polskiego Pazdziernika, właśnie szczytowy niepoczątek destalinizacji, raczej początek jej końca.Gomułka wezwał wtedy przecież, żeby skończyć z wiecowaniem i wró-cić do pracy.Jeśli zaś chodzi o napięcia na najwyższym szczeblu, to ich wyraznymsygnałem było odejście z Politbiura Romana Zambrowskiego w 1963roku.Znaczenie porównywalne z Gomułką w kierownictwie miał je-136 107885319 czerwca 1967 kongres CRZZ.Gomułkawygłasza antyizraelskiedynie Ochab, jego poprzednik na stanowisku I se-przemówienie.kretarza, do czego musiał mieć zaufanie Sowietów.Najważniejsze jednak było to, że dyktatura komu- 25 listopadanistyczna dysponowała kiepskimi mechanizmami1967pokojowego rozwiązywania napięć wewnętrznych: premiera Dziadów w reżyseriisposobem na to stają się cykliczne kryzysy.PartiaKazimierza Dejmka; 3 styczniamusi podtrzymywać fasadę całkowitej zgody i jed- następnego roku przedstawienianości, bo to jest uzasadnienie jej monopolu władzy, zostaną zawieszonez dniem 1 lutego.zniesienia wolności słowa i tak dalej, a przecież takazgoda i jedność są na dłuższą metę niemożliwe.30 stycznia 1968 ostatni spektakl Dziadów.A kiedy zaczęła pobrzmiewać nutka antyżydowska?Studenci idą w pochodziepod pomnik wieszcza.Jak wspomniałem, pojawienie się tego wątkuWładza zatrzymuje 35 osób.w 1967 roku było dość nieoczekiwane.To wskazu-je, że wątków antysemickich nie wykorzystywanow PRL często, przynajmniej nie tak jawnie.Poprzednim razem zda-rzyło się to w 1956 roku, w ramach walki między frakcją puławskąi natolińską.Notabene promotorzy kampanii marcowej w dużej mie-rze wykorzystywali hasła natolińczyków.Gdy badamy historię kwestii żydowskiej w krajach komunistycz-nych, to PRL wygląda całkiem dobrze, głównie dlatego że ominęła jąantyżydowska histeria początku lat pięćdziesiątych.W 1952 roku,w procesie przywódcy partii czechosłowackiej Rudolfa Sl�nskiegoi jego towarzyszy (oskarżonych jako trockistowsko-titowscy, syjoni-styczni i burżuazyjno-nacjonalistyczni zdrajcy ), zapadło kilkanaściewyroków śmierci.W Polsce proces szykowano wtedy nie zdrajcom sy-jonistycznym , ale nosicielom odchylenia prawicowonacjonalistycz-nego , z Gomułką na czele.Wątek antyżydowski pojawił się jeszczew roku 1953, podczas sprawy lekarzy kremlowskich.Ale na szczęściezaraz potem Stalin zmarł i temat syjonizmu znowu zniknął.1078853 1371967 1969 / Rozmowa z Dariuszem StoląDlaczego w Polsce lat pięćdziesiątych nie użyto haseł antysemickich?Myślę, że była to pochodna pewnej wstrzemięzliwości w walce we-wnętrznej w partii, a to ma związek z doświadczeniem roku 1938,kiedy Sowieci rozwiązali KPP i wymordowali jej przywódców.Dlakomunistów rządzących Polską po wojnie było to ważne doświad-czenie przecież to byli ich towarzysze, bliscy przyjaciele.Skutkiemtego była względna powściągliwość w stosowaniu terroru wewnątrzpartii; podkreślam: względna to znaczy w porównaniu z innymipartiami, i wewnątrz bo na zewnątrz już nie [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Podstrony