Slowacki Juliusz Kordian (2)

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.A gdy kraj ocalę,Nie zasiądę na tronie, przy tronie, pod tronem,Ja się w chwili ofiarn�j jak kadzidło spalę!Imienia nie zostawię po ciele spalonem,Tylko echo.i miejsce jakieś wielkie! próżne!A dzieje będą memu imieniowi dłużnePochwałą, a zapłacą tylko zapomnieniem.Nic! nic po mnie!.lecz imię ON, i t�m imieniemPiastunki na królewskie dzieci będą swarzyć,Królątka zaczną płakać i nocami marzyćO bezimiennym duchu, co zrywa korony.Dla was życie, kraina wolna, dla was trony;Ja wszystko skończę z chwilą ogromną odrodu.Lecz dajcie mi się w ręce, zamiast trzymać berłoNiechaj piastuję siłę olbrzymią narodu!A koronę Jehowy przyozdobię perłąLudu zmartwychwstałego.Dajcie mi się w ręce!Ani mię duma wstrzyma, ani sny zwierzęce,Póki długi�j wolności nie zaszczepię wieki,Niechaj się sen do moich powiek nie przybliża.Lękacie się? więc wezcie, przybijcie do krzyża,Niech mam jako Regulus obcięte powieki,Niechaj wiecznie bezsenny, na kraj patrzę mrący,Pot�m nieście przed sobą godło - krzyż cierpiącyNie zgubi was.Przysięgam na ojcowskie cienie!I na mękę Chrystusa!.Przysięgam, że wiaraMówi nam: wy jesteście krainy sumnienie,Zburzcie się - i z dusz waszych odrzućcie grzech cara.92I przysięgam wam jeszcze! że przysięgłem szczerze!Jak chcę zbawienia duszy moj�j! jak w nią wierzę!Tak dajcie mi się w ręce.PREZESO! głos mi zastyga,Nie mogę mówić.(Siada i płaszczem, twarz zakrywa.)PODCHOR%7łYStarcze! zapał cię prześciga?Oto pierwsze zwycięstwo.pokonam! lub zginę!.Ha! carze, ty nam polską ukradłeś krainę?Za to śmierć! bo wiedziałeś kradnąc, żeś wart śmierci!Ha! carze, tyś ją zabił i rozdarł na ćwierci,Pot�m kawały spadłe z gilotyny ścienicPrzybiłeś do trzech tronów, jak do trzech szubienic,Gdzie na nie patrzą wzgardą królewscy zbrodniarze;Carze! gdybyś dwa razy mógł umrz�ć? O! carze,Dwa razy ciebie przed sąd Boga zapozywam.(Słychać szmer w tłumie.podnoszą sztylety.wstają z ław.)PREZES(zrzuca płaszcz z głowy.Wstaje, i robi znak umywania rąk, pot�m mówi z wolna ipoważnie.)Róbcie, jak chcecie.Lecz ja ręce z krwi umywam.93PODCHOR%7łY(do spiskowych)A wy?.(Milczenie długie.)SZYLDWACH(przy wejściu)Kto idzie? hasło?(Milczenie.)SPISKOWIZginęliśmy! zdrada!PODCHOR%7łYCisz�j.(Słychać odgłos padającego człowieka.)SZYLDWACHNie wiedział hasła.PIERWSZY SPISKOWYTrup po schodach spada.PODCHOR%7łYNie drżyj, prezesie! wszakże z krwi umyłeś dłonie?(Zbliża się z lampą do trupa.)Dajcie mi lampę.sztylet w zabitego łonie.Na piersiach jakiś papier pomięty, rozdarty.Tak.jest to zdanie sprawy ze szpiegowski�j warty.94To szpieg.Więc go zakopać tam - w kącie ciemnicy.(Dwóch ze spiskowych unoszą w kąt trupa, zapalają dwie latarnie - i grób kopią.)PREZESRozchodzmy się ze schadzki.drugi�j nie naznaczam.PODCHOR%7łYStarcze, umiesz korzystać z losu błyskawicy?Z marnego przerażenia? Lecz ja nie rozpaczam,Każdy z osobna cara osądzi zbrodniarza,Rozłam myśli na głosów pojedyńcze wota,A obaczemy, zapał, trwoga-li przeważa?PREZESNiech tak będzie.przeważy staropolska cnota.Cz�mże będziem głosować?.KSIDZRadzi sługa boży,Kto jest za śmiercią cara, rzuci na stół kulę,Kto za uniewinnieniem, niechaj grosz położy.Ten grosz znajdzie się zawsze w ubogich szkatule.Rzuca pieniądz - za nim Prezes pieniądz kładzie, pot�m spiskowi kolejnorzucają z brzękiem kule lub pieniądze.)PIERWSZY ZE SPISKOWYCHZa prezesa przykładem niechaj grosz utracę.95INNYNie mam grosza przy duszy, a więc kulę kładę,Niech żyje wolność!INNYA ja grosza nie zapłacęZa cara życie.INNYMoże kupujemy zdradę,Niech z grosiwa nasz Prezes zda sprawę, czas przyjdzie.PIERWSZY ZE SPISKOWYCH(do ludzi kopiących grób)Wy, co tam grób kopiecie, chodzcie.rzecz tu idzieO to, czy grosz, czy kulę rzucić.KOPICY GR�BWiemy! Wiemy!My dla głuchego człeka mogiłę kopiemy,Lecz sami z łaski Boga nie głuszce.PIERWSZY ZE SPISKOWYCHGrosz dali;Widać, że się w grabarzy nie chcą pisać cechu,Lękają się, by carom grobu nie kopali.Obacz�myż, z którego wiatr powieje miechu,I pogra na organach?(Wszyscy koleją przeszli.Prezes liczy.)96PREZESZwiećcie mi pochodnią -Dzięki ci, Boże, tylko pięć głosów za zbrodnią.PODCHOR%7łYWięc car zginie.PREZESMłodzieńcze, pięć kul tylko padło.Stu pięćdziesięciu przeciw zbrodni głosowało.PODCHOR%7łYJakże mi nagle w oczach życie moje zbladło!Na jedną kartę przyszłość postawiłem całą,I nic.Olbrzymy spadli ze szczudeł - to karły!Ludzie, warto by przejrzeć wszystkich trumien wieka,Czy w każd�j leży człowiek przed wiekiem umarły?Czy z któr�j trumny nie wstał ten szkielet człowieka.(do Prezesa)Starcze, gdy w twoje myśli zaglądam zgrzybiałe,Widzę, żeś się ty w inne urodził stolecie,Po co ta maska? ciebie nikt nie zna na świecie.PREZESWszak maski nie włożyłem na me włosy białe.PODCHOR%7łYWiecznie spi�wasz to samo! hymn starości piejesz;Jako bakałarz szkolny w duszę dzieci siejesz97Naukę, aby wstali przed zbielałym włosem.-Pamiętaj, że są ludzie tknięci nieszczęść ciosem,Ludzie z bijąc�m sercem, i z duszą płomienną,Których włosy zbielały w jedną noc bezsenną;Więc ich uszanuj - wstań przed ni�mi, stare dzi�cię.(do spiskowych)A wam wszystkim śmiem długie przepowiedzieć życie,Boście umieli wybrać gwiazdę przewodnika;Idzcie za srebrną głową w noc niewoli czarną-We mnie wszystka nadzieja upada i znika;Boście z tłumu wysiani jak największe ziarno,A tak mali jesteście.idzcie! gardzę wami!Kto nie śmiał się poświęcić, może zdradę knuje?Więc na znak wzgardy, ludziom okrytym maskamiRzucam pod nogi życie moje.i daruję.(Zrywa maskę z twarzy.)SPISKOWITo Kordian! Kordian! Kordian! nie znasz nas, Kordianie!.Nie ma tu zdrajcy! nie ma! Patrzaj w nasze twarze.(Wszyscy demaskują się.Kordian rzuca wzrok dokoła, zamyśla się - i pot�m wzno-sząc głowę mówi zwolna.)KORDIANPośród szlachetnych, Kordian zwyciężcą zostanie.Wy oblicza, on myśli i serce pokaże.Kordian ma wartę w zamku t�j nocy.słyszycie?Kordian ma wartę w zamku w nocy.(Zbliża się do stoła; na kawałku papi�ru pisze słów kilka i rzuca je spiskowym.)98PIERWSZY SPISKOWY(czyta.) NarodowiZapisuję, co mogę.Krew moją i życieI tron do rozrządzenia próżny.KORDIAN(opiera się o ołtarz i patrzy z obłąkaniem na milczących spiskowych.pot�m macharęką i mówi.)Precz, spiskowi!(Rozchodzą się wszyscy w milczeniu.Kordian stoi oparty o ołtarz, pogrążony w my-ślach.Dwaj grabarze zakopali ciało i zostawiwszy na mogile palące się latarnie od-chodzą.Prezes sądu sam zostaje - i klęka u stopni ołtarza za stojącym Kordianem.)PREZESKordianie !KORDIAN(obraca się i mówi z obłąkaniem coraz wzrastając�m.)Któż mię budzi? czy godzina biła?Przychodzę do pamięci.latarnie - mogiła.Jesteś jednym z grabarzy i żądasz zapłaty?Ha - oto masz z Najświętszą Panną dwa dukaty,Które mi dała matka błogosławiąc syna.Musisz mieć dzieci? słuchaj! niech twoja rodzinaWestchnie za mną do Boga.PREZESOh! ja nie mam.dzieci!99KORDIANNie masz? a włos twój biały jako srebro świeci;Tyś nic za twoje życie nie odpłacił Bogu [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Podstrony