konflikt polsko krzyzacki xiv x (3)

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.20.Konflikt polsko-krzyżacki XIV-XVI w.(geneza, skutki)Pojawienie się u wrót Polski (na zaproszenie Konrada Mazow ieckiego) Zatr ' uu Krzyżackiego w 1226 r., nie wróżyło długiego i dramatycznego konflil-: Przybyvali jako sojusznicy do walki z uciążliwymi Prusami atakującymi głów Mazowsze.To, że sfałszowali odpowiednie dokmnenty - papięską bullę, k-tba miała oddawać im na własność Ziemię Chełmifiską i zdobywaue na poganaci obszary - umknęło gdzieś w chaosie rozdrobuienia feudalnego.Na półuocnya wschodzie wyrastało potężne, groźne, agresywne paustwo.Początek konfliktuPienvszy etap (bądź faza, jak kto woli) rozpoczął się, gdy zawezwani aa pomoc przeciw Brandenburgii w 1308 r., Krzyżacy wiarołomnie zaatakou-a6 Gdańsk i opanowali.Pomorze Wschodnie w ciągu następnego roku.Łokietek.zablokowany na południu kraju (groźba czeskiego ataku ezy bunt wójta Albem w Krakowie) nie mógł doprowadzić osobiście bądź zorganizować odsieczy.Ostatnie punkty polskiego oporu padły w 1309 r.(Świecie).Po 1320 r.król Władysław próbował dtngą sądową odzyskać Pomorze, a po fiasku tego przedsięwzięcia rozpoczął walkę (1326-27, 1329-1332), również bei powodzenia, mimo symbolicznego sukcesu o moralnej wymowie pod Płowcaa (1331 i-.).Utrata Kujaw byłaby wymownym dowodęm ówczesnego stosunku siłPokój kaliśkiKazimierz Wielki przedłużał rozejm, usiłował poprzez mediację czesko-węgierską, a potem ponowny proces z udziałem papieskich legatów, odzyskaE utracone ziemie, bez rezultahi.Wtedy ostatni Piast zasiadł do bezpośrednicb rokowafi z Zakonem i efektem tego stał się pokój kaliski w 1343 r., zwracający Polsce Kujawy, ale zostawiający Krzyżakom Pomotze Gdańskie i Ziemię Chelmińską.Kazimierz dożywotnio zachowywał tytuł pana Pomorza.Kolejny etap rozpoczyna się z momeutem unii krewskiej (1385 r.).Do wojnzbyło jeszeze daleko; ale unia zmieniając układ sił na niekorzyść Zakonu, którego oficjalna misja (nawracanie pogan nad Bałtykiem) została zakwestionowana, czynił nieuchronnym militarne starcie.Najpierw jednak zagrożona nadbałtycka potęga usiłowała rozerwać związki polsko-litewskie, popierając rywali Jagiełły jak np.Witolda.Kuzyni jednak podzielili się władzą i unia przetrwała.Wielka wojna z ZakonemWojna wybuchła w 1409 r., gdy Litwa udzieliła pomocy żmudzkiemu powstaniu, a Zakon zagroził jej wojuą.Polska stwierdziła, że nie pozostanie obojętna.Działania 2.połowy, 1409 r.nie przyniosły rozstrzygnięcia.Dopiero kampania1410 r.przesądziła wyniki wojny.Wojska polsko-litewskie rozgromiły Krzyżaków i wspomagających ich rycerzy zachodnich ulegających propagandzie Zakonu, że chrześcijaństwo Jagiełły, Polaków i Litwinbw jest pozome.Zwłoka w marszu na Malbork nratowała Krzyżaków od zagłady.Zamek przygotował do obrony jeden z niewielu ocalałych z gntnw aldzkiego pogromu, dygnitarzy, komtur świecki Henryk von Plauen, wybrany potem na wielkiego mistrza.Zdobycie Malborka przekraczało możliwości ówczesnej techniki wojennej; szlachta pragnęła powrócić do domu, opuścili też obóz Litwini.Pokój toruński w 1411 r.nie odzwierciedlał skali sukcesu, ale dokonał się przełom, potęga Zakonu została złamana (odzyskano jedynie fragmenty pogranicza).Pamiętać również naieży, że Polska musiała się też liczyć z sympatyzującymi z Krzyżakami (niestety, niemal do kotića!) takimi autorytetami jak papiestwo i icesarstwo.Za rządów Jagiełły doszło jeszcze do kill:u wojen, ale bez głębszych rezultatów.Toczyły się jednak głbwnie na terytońtun wroga, niszcząc zasoby ekonomiczne zakonnego państwa.Pewne znaczenie posiadał pokój zaw arty nad jeziorem Mełno w 1422 r., kiedy Litwa zagwarantowawszy sobie rządy nad Żmudzią, wycofała się z konflihtu.Wojna 13-letniaPoddani Zakonu coraz odważniej występowali przeciw jego władzy i zwiększającemu się uciskowi fiskalnemu.W 1440 r.powstał tzw.Związek Pruski, zrzeszający opozycjonistbw.Związek wystąpił z prośbą b poparcie ze strony Polski w 1454 r., po wybuchu powstania przeciwko Zakonowi.Kazimierz Jagiellończyk wyraził zgodę, Polska zaś inkorporowała pmskie obszary i wypowiedziała wojnę Krzyżakom (co uraziło papieża rzucającego klątę na polskiego króla oraz interdykt, ezyli zakaz wykonywania nabożet5stw, co zostało z kolei praktycznie bez większego echa przyjęte do wiadomości i.zlekceważone).Polskie pospolite mszenie skompromitowało się w bitwie pod Chojnicanu i konieczne stało się przejście na armię zaciężną (podobnie też u Krzyżaków).Wojna z brakn funduszy przedłnżała się.Wielką ofiaroość wykazały stany pruskie.Decydujące okazały się sukcesy: na lądzie nad jeziorem Żarnowieckim (pod Święcinem) w 1462 r.(pod wodzą Piotra Dunina) i na morzu, na Zalewie Wiślanym w 1463 r.Pokonany Zakon poprosił o pokój, ktbry zaw arto w 1466 r.s Toruniu (tzw.2 pokój tondiski).Polska odzyskiwała Pomorze GdatSskie, Ziemię Chełnuuską, Michałowską, anektowała Wannię, Malbork i Elbląg.Pozostała część pafistwazakonnego miała zostać polskim lennem, o ezym jednak Krzyżacy dość szybko ' zapomnieli.Polska w,racała nad Bałtyk, wyrywając się ź pęt rujnujących ceł Zakonu.i Ostatnia faza (zakończenie sporów) i traktat krakowskiKrzyżacy raz jeszcze spróbowali szczęścia atakując Polskę w 1519 r.Mistrzem wówczas był Albrecht Hohenzollern.Wojska polskię pokonały szybko Zakon stając w 1520 r.pod murami Królewca.Kilkuletnie rokowania wypracowały komhromis zwany traktatem krako- ł i wskim bądź popularnie hołdem pruskim w 1525.Zakon został rozwiązany, a na jego miejsce powstawało świeckie, luterańskie państwo będące polskim lennem zwane Prusami Książęcymi.W wypadku wygaśnięcia dynastii rządzącej Prusami miały one zostać włączone do Polski.Stany pruskie posiadały prawo odwoływania się do polskiego Sejnm w obronie swych wolności.Konflikt polsko-krzyżacki w ten sposób się zakończył, a rozpoczął problem pwski.21y.Zarys dziejów politycznych Niemiec XII-XV w.Walki ; dynastyczne, wielkie bezkrólewie i jego skutki, złota bulla Karola IV.A.Walki dynastyczne Po wygaśnigciu dynastii frankońskiej zwanej salicką (zastąpiła ona sask.wygasłą z kolei za Henryka II w 1024), po bezpotoxnnej śmierci Heuryka V w 1125, dosżło dp v [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Podstrony