|
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Otwarcie granic dla cudzoziemców nie zawsze przyczyniało chwały Rosji i jejmonarsze.Na miejscu w Moskwie i innych miastach rosyjskich przybysze przekonywali się oszczególnym charakterze reform i zmian wprowadzanych przez cara.Dotychczas niewychylali nosa poza zachodnioeuropejski krąg cywilizacyjny, teraz stykali się z zupełnie odmienną rzeczywistością i stawali wobec niej przerażeni.Niektórzy nie mogli się z niąpogodzić.Uciekali z powrotem przy najbliższej nadarzającej się okazji.Bardzo pouczającabyła pod tym względem historia nauczyciela carewicza Aleksego, wychowanka uniwersytetuw Lipsku, Niemca Marcina Neugebauera, który polecony przez generała Karlowicza - objąłswoje obowiązki w 1701 r.Już w następnym roku został zmuszony do opuszczenia Rosji.Bezpośrednią przyczyną jego wydalenia stała się błaha scysja w jadalni carskiej.Carewicz,według rozpowszechnionego obyczaju, rzucał obgryzione kości kury pod stół, by mogłypożywić się psy, wałęsające się po sali biesiadnej.Aleksy Naryszkin, mający nauczyćdobrych manier następcę tronu, zwrócił mu uwagę, iż kości należy kłaść na własny talerz.Neugebauer ujął się za wychowankiem, co spowodowało szepty siedzących w jadalni osób.Teraz z kolei Niemiec zaczął udzielać pouczeń, że w towarzystwie nie należy mieć tajemnic iprzekazywanie sobie wiadomości na ucho nie jest właściwym sposobem postępowania.Odsłowa do słowa rozpoczęła się kłótnia.Neugebauer nie wytrzymał i nazwał obecnych psami,świniami itd., obiecując srogą zemstę.I rzeczywiście.Po wydaleniu z Rosji opublikował w1704 r.w Niemczech broszurę pt.List pewnego wysokiego niemieckiego oficera do tajnegoradcy pewnego możnego pana o złym obchodzeniu się z zagranicznymi oficerami, którychmoskwianie zwabiają do siebie na służbę.Książka Neugebauera uzyskała w Europie rozgłosrówny temu, jaki miał dekret Piotra I zapraszający cudzoziemskich specjalistów do przyjazdudo Rosji.Zemsta była dobrze przemyślana.Pamflet skierowany głównie przeciw carowizwracał uwagę na surowość i gruboskórność władcy.Dawał liczne przykłady obrażania iponiżania przez monarchę oficerów, którzy posiadali poważne zasługi bojowe.Powodemtakiego postępowania z nimi były albo drobne przewinienia, albo też próbywyperswadowania Piotrowi nierozsądnych posunięć.Neugebauer obiecywał, że w swoimkolejnym pamflecie więcej miejsca poświęci carskiemu faworytowi Mienszykowowi i opisze,jak ten postępuje z kobietami narodowości niemieckiej, które - po wykorzystaniu - wydaje zaniemieckich oficerów.Sporo cierpkich uwag pod adresem cara znalazło się również w znanej nam jużksiążce angielskiego specjalisty od budowy okrętów i prac melioracyjnych Johna Perry ego.Perry pisał, że wolał po cichu wynieść się z Rosji, niż czekać na należną mu zapłatę.Car odczuł bardzo boleśnie podkreślanie przez cudzoziemców ciemnych stron życiarosyjskiego.Starał się temu skutecznie przeciwdziałać: wynajmował autorów do polemik zpamflecistami oraz uzyskał zakaz rozpowszechniania tego typu druków w Saksonii i Prusach.Na jego dobro trzeba zapisać, że nigdy nie poszedł po najmniejszej linii oporu, nie zamknąłdla cudzoziemców granic Rosji.Nie odstąpił ani na jotę od swego programu zeuropeizowania państwa.30 grudnia 1701 r.(10 stycznia 1702 r.) zabronił padania na kolana przed sobą izdejmowania (wprawdzie tylko w zimie) nakrycia głowy przed pałacem carskim.Zakazałtakże rozpowszechnionego w Rosji obyczaju podpisywania się zdrobniałymi imionami wlistach do osób wyżej sytuowanych w hierarchii służbowej i stanowej.Z końcem 1700 r.podjęta została decyzja reorganizacji cerkwi prawosławnej.Była tojedyna instytucja w państwie, która korzystała z szerokich uprawnień autonomicznych.Budowa nowoczesnej monarchii absolutnej wymagała wyzyskania wszelkich środkówzmierzających do wzmocnienia władzy centralnej.W tym jednak wypadku należało działaćze szczególną ostrożnością, gdyż ciemnota poddanych i konserwatyzm hierarchii kościelnejmogły doprowadzić do powstania silnego bloku opozycyjnego, grożącego zamieszkami wpaństwie.W pazdzierniku 1700 r.zmarł patriarcha moskiewski Adrian.Doradca Piotra I AleksyKurbatow radził carowi, by wykorzystując nieporządki panujące w Cerkwi nie wybieraćnowego patriarchy, lecz utworzyć coś w rodzaju komisarycznego zarządu dla uzdrowieniapanujących w niej stosunków: uporządkowania spraw finansowych, a zwłaszcza podniesieniana wyższy poziom stanu oświaty.W grudniu Piotr polecił, by sprawami dotyczącymi religii kierował tymczasowometropolita riazański Stefan Jaworski.Jaworski pochodził z Ukrainy, ukończył AkademięKijowską i był jednym z najbardziej oświeconych przedstawicieli kleru prawosławnego.Pomiesiącu wyznaczono administratora.Został nim, rekomendowany przez Kurbatowa,bojarzyn Iwan Musin-Puszkin.Utworzono Prikaz Monasterski, dając mu szeroki zakreskompetencji.Zalecono przede wszystkim dokonanie spisu wszystkich klasztorówznajdujących się w Rosji, zewidencjonowanie mnichów i mniszek, usunięcie z klasztorówosób świeckich i przypisanie duchownych do określonych monasterów
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pldoc.pisz.plpdf.pisz.plhanula1950.keep.pl
|