Trylogia nadmorska Zeromski

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Napotkawszy je w swojej drodze, rzuca�a si� w skok, niemal w lot, i mkn�a jak b�yskawica.Za ni� tym�e szlakiem niewidnym, niemal lotem, szy� wszystek szyk szybuj�cy nad prze-szkod�.Je�eli zaS zasadzka nie by�a do przebycia lub przerwania, przodownica w k��b zwija�a swecia�o i przeskakiwa�a pu�apki.Zgina�a si� jak spr�yna przybli�aj�c wid�owat� p�etw� ogona a� do wystaj�cej szcz�ki swejpaszczy, nagle rozpr�a�a zwini�te ko�o swego d�ugiego kad�uba, z ca�� pot�g� uderza�a bo-kiem o wod� i odbiwszy si� od jej powierzchni na pi�� i szeS� stóp w gór�, przeskakiwa�azapor�.Za jej rozkazuj�cym przyk�adem czyni�y to samo wszystkie osobniki zagonu, aby za chwil�ustawi� si� znowu w dawny agmen i z ogniem nies�abn�cym gna� w swoj� stron�.Skoro zasie dosi�g�y wód bystrych, zimnych a nieskalanych, przelewaj�cych si� ponad dnem�wirowatym Bia�ego i Czarnego Dunajca, przodownica w towarzystwie kilku samców obie-ra�a miejsce na tar�o.Zwróciwszy si� g�ow� w stron� polotu wód bystrych, tar�a si� brzuchem o chropawe dno rze-ki, a�eby ze siebie ikr� wycisn��, która si� w ma�ym zag��bieniu dennym gromadzi.O to miejsce, o prawo i mo�noS� polania ikry swym mleczem, samce wiod� mi�dzy sob� bi-twy zawzi�te.M�ode �ososie sk�adaj� wczeSniej sw� ikr�, tote� wczeSniej wyhodowuje si� ich brzuchatepotomstwo.WczeSniej wykarmiaj� si� m�ode rody, w�asnym �ó�tkiem pas�c i kszta�tuj�c organy, sercei nerwy.M�ode, wysmuk�e �ososie, z g�ow� spiczast� i grzbietem pr�gowanym brunatno, w listopadziewracaj� do morza.Stare tr� si� znacznie póxniej i do morza wracaj� a� w grudniu.B�d�c ze swojej natury istotami s�odkowodnymi, ci wieczni wiSlni oryle, zap�dzeni na s�onyocean, po którym góry lodowe �egluj� a niezmierzony wieloryb gejzery ze siebie wyrzuca -wracaj� niezmiennie do dawnej ojczyzny ich rodu.A w drodze swej ku wy�ynom skalistym nie po�ywiaj� si� niczym, lecz �akn�, schn� i nisz-czej�.Staj� si� jako strza�y, które w upodobaniu niepoj�tym lec� do miejsca zarania swojego gatunku.Znana im jest jakaS posta� furii mi�osnej, sza�u z t�sknoty do Swi�tego xród�a, które wypia-stowa�o ich rodzaj w swej przezroczystej g��binie.W g�odzie i szale�stwie poprzez wieki zamierzch�e i czasy id�ce drgaj� w WiSle rzece te�ywotwórcze struny.Po tych zboczach, pagórkach, polanach i piaskach, przyniesionych przez wody p�yn�ce, prze-biega�a szybka stopa cz�owieka, od znu�enia bezsilna.Mogi�a jego tu i tam le�y na wzgórzu.Rozlega� si� nad szerok� wod� p�yn�c� i budzi� �oskot echa w puszczy nad morzem jegokrzyk wydany w poScigu i w g�odzie.169�uk nagi�ty jego d�oni� bolesn� miota� upierzone strza�y w pi�kne bia�e piersi morskiej mewy.Zabija� czajki, rybitwy, nury, burzyki, kormorany, kuligi i perkozy - str�ca� z niebios dzikie g�si,kaczki i pi�kne kie�pie, wolne �ab�dzie, gdy w po�udniowe krainy z krain pó�nocy lecia�y.Kamienny m�ot cz�owieka uderza� w furii we w�ochat� pierS zwierz�c�.Jak�e brzmia�o imi� mi�osne, którym przyzywa� z oddali towarzyszk�?.Jak brzmia�o s�owo pieszczoty, wycmokane w stron� kolebki z wikliny?Jakie nazwy nosi�y przedmioty i suma ich, widok tej ziemi - prawa i z�udy, których istnienianauczy�o go uczucie g�odu i uczucie honoru?Si�a jego i zast�puj�ce si�� oszustwo przewali�o si� poprzez si�� niedxwiedzia i tura, wilkai �osia.O potomne mewy, o bezpami�tne ptaki, które z wy�yny swojej tyle widzicie!Czy, takie same jak my �ywi�c uczucie bolesnej a niewytrzebionej mi�oSci swego potomstwai gatunku, macie i inne nasze uczucia, przes�dy i przywary?Pami�tacie ka�da z osobna jako ród, jako zbiorowisko, a� do najdrobniejszego szczegó�u, a�do najl�ejszego porozumienia, co czyni� praojciec i pramatka przed niezliczonymi wiekami.Macie jakoweS niez�omne prawa rz�dz�ce pa�stwem skrzydlatym.Lecz czy macie jakiekolwiek wspomnienia? Tyle widzia�yScie siedz�c na swym dziedzictwieprzez wieki, na rewie mi�dzy Kuxnic� i Rew�, odk�d si� z wód wychyn�a! Mo�e podajeciew swej mowie, w swym zbiorowym rozgwarze, w zgie�kliwym swym obmowisku, w wynu-rzeniach krzykliwych i nachalnych jakoweS swoje klechdy i dzieje.Mo�e porozumiewacie si� swoim sposobem, tak jak ludzie swoim, o chytrych sposobach szu-brawstwa, o sztukach czyhaj�cych morderców, o nienasyconym �aknieniu i nienasyconym pra-gnieniu wSród wiekuiScie tych samych odg�osów morza Slisko i chrapliwie bij�cego o nagiete brzegi.Mo�e wydajecie jedynie g�osy bezmySlne jak drwal rozszczepiaj�cy zrosty pniaka,które si� nie poddaj� roz��czeniu, jak rataj m�óc�cy grub� Sció�k� snopów na klepisku, któraz k�osów nie chce ziarna wydawa�.A mo�e widzicie coS wi�cej ni� my, ludzie.Mo�e widzicie nie tylko piaski wybrze�a i morzeochryple na piaskach szumi�ce, zatoki i przyl�dki barwiste, podobne z oddali do g�ów go��-bich i do cia� meduz barwiScie kraszonych?Mo�e wiecie coS niewiadomego nikomu o cieniach, które czas po�ar� i wch�on��, a przesz�oS�zagrzeba�a w sobie?Mo�e widzicie jeszcze cia�a, które tu przechodzi�y wydaj�c krzyk walki i pracy, mo�e pami�-tacie ziemianki, osiedla, cha�upy z chrustu i miasta, miasta tak zatopione, i� ich nie wida�poprzez najczystsz� wod�, i tak zagrzebane, i� z nich zosta� nad w�do�ami gruzu tylko badylwysmuk�ego ostu o kwiecie bladoró�owym, ró�a dzika i k�pa szarej mietlicy, która si� zawiatrem pochyla?Nie odpowiecie nam nigdy, gdy� niezrozumia�a jest wasza mowa, spiskuj�ca wieczyScie prze-ciwko podst�powi zabójców.Mowa wasza skazana jest przede wszystkim na wyra�anie spraw g�odu, mi�oSci, ucieczki i napaSci.To my, w�drowcy ziemi, którzy ju� nie zabijamy, którzy pot�piamy Smier� wszelk�, którzyuwielbiamy wieczne �ycie w jego prawdzie i w jego z�udzie, skazani jesteSmy za wszystkietwory ziemi na pami�tanie o wszystkim.Lecz ptaki niebios i ziemi bardziej, g��biej, szczerzej i pi�kniej od nas uwielbiaj� pi�knoS�i wolnoS� istnienia.170WznieSmy si� z naszych podziemnych nor, z kana�ów, jam, piwnic, z zat�ch�ych domówi sta�my si� w uwielbieniu wolnoSci i pi�knoSci istnienia do wolnych i pi�knych ptaków po-dobni!Uwielbiajmy po spo�u z nimi pi�knoS� wiekuist�, minion� i dzisiaj �yw�.Uwielbiajmy pochody s�o�ca nad l�dami, które s�, i nad rzekami, których ju� nie ma - wscho-dy i zachody, wznioSlejsze w swym czarodziejstwie ponad Spiew ptasi i ponad s�owo cz�o-wieka - nawroty wieczne a nigdy nie ulegaj�ce odmianie.Uwielbiajmy zawsze na nowo niespodziewane a wieczyScie nawracaj�ce si� o swej godziniew�drówki ksi�yca w nocnych niebiosach wed�ug odwiecznych, niez�omnych, Swi�tych za-konów, wSród olSnionych przeze� ob�oków, których po�yski i cie� zachwycaj� po wszystkieczasy dusz� cz�owieka.WznieSmy si� w radoSci naszej ponad utwierdzenie, w przestwór elementów i nad niezmie-rzone bezgranicza morza.Mierzeja prastarej Wis�y, a póxniej, gdy morze ujScie jej zatopi�o i w sobie poch�on�o - mi�-dzymorze - w�ska grobla mi�dzy wysp� Helu i k�p� Swarzewa, przybra�a w ci�gu czasówkszta�t miecza o pot�nej r�kojeSci, strzelistej, w�skiej i niezmiernie d�ugiej klingi nasadzie,która ku swemu ko�cowi rozszerza si� i rozrasta na podobie�stwo ma�odobrego mieczakatowskiego.To podobie�stwo zwi�ksza jeszcze wyci�cie po�udniowe zatoki mi�dzy przyl�dkiem StaregoHelu i ostatecznym cyplem pó�wyspu.BrzuSce miecza zwrócone jest w pe�ne morze [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Podstrony